Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

(IoT),  virutl  voqe’lik  (VR),  sun’iy  intellect  (AI),  qo’shimcha  reallik  (AR)  va 

mashinaviy o’qitish dunyo miqyosida keng tarqalib, ko’pchilik tashkilotlar undan 

o’z  faoliyatlarida  ishlatayaptilar.  Bu  texnologiyalarni  qo’llamaganlar  yoki  juda 

bo’lmaganda  ular  bilan  tanoshib  chiqmaganlar  raqobatbardoshlilikni  yo’qotib 

qo’yishlari  mumkin.  Deloitte  Consulting  kompaniyasi  2019  yil  trendlari  (Tech 

Trends  2019:  Beyond  the  Digital  Frontier)  deb  nomlangan  hisobotida  jamiyatda 

katta  o’zgarishlarga  olib  keladigan  innovatsion  texnologiyalar  rivojlanishining 

quyidagi olti tendentsiyalari haqida aytib o’tgan.  

1.  Korxona  va  tashkilotlar  sun’iy  intellektdan  foydalanishning  yangidan-yangi 

usul va vositalaridan foydalanadilar; 

2.  Avtomatizatsiya  joriy  operatsiyalarni  bevosita  boshqarishdan  halos  qiladi 

(NoOps); 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

3.  Tarmoqlarda raqamli periferiya paydo bo’ladi va ular tarmoqqa sensorlarni va 

aqlli  qurilmalarni  ulashga  imkon  yaratadilar.  Bu  esa  virtual  reallik  hamda 

avtomatlashtirish uchun juda muhim hisoblanadi; 

4.  Sotuvchilar  mahsus  qurilma  va  uskunalar  vositasida  insonlarning  “miyasiga 

kirib” uning ehtiyojlarini aniqlaydilar (mashinaviy o’qitish, IoT, robototexnika, 

kontekstni  bilish  tizimlar,  virtual  va  qo’shimcha  voqe’lik  yordamida)  va 

shuning asosida real vaqtda reklamalarni uyushtiradilar; 

5.  IT  va  marketing  bo’limlarining  rahbarlari  o’z  funktsiyalarining  bir  qismini 

komp’yuterlarga  topshirishlari  asosida  birgalikda  ishlashlari  jarayoni  amalga 

oshadi; 

6.  DevSecOps modeli amalga kira boshlaydi. Bu model ma’lumotlar himoyasiga 

alohida  innovatsion  yondoshni  qo’llaydi.  Ochiq  raqobat  muhitida  havfsizlik 

ko’rsatgichlari  biznesning  talablari  bilan  moslashtiriladi  va  masala  hamda 

muammolarni hal qilinishi ham shunga mos ravishda amalga oshiriladi..