Konstruksiyalar

30. Betonning va armaturaning me’yoriy  
qarshiliklari nima?
har qanday material, hatto bir xil klass beton yoki bir xil 
markadagi po‘lat bir xil barqaror mustahkamlikka ega emas. 
Bunday hollarda uning o‘rtacha mustahkamligi   dan foyda-
lanish ma sadga muvofiq emas (chunki konstruksiyaning xavf li 
kesimlarida materialning mustahkamligi   dan kichik bo‘lish 
ehtimoli 50% ga teng), R
min
 ni qabul qilinsa, mustahkamlik 
kam bo‘lganligi sababli, kesim o‘lchamlarini kattalashtirish-
ga to‘g‘ri keladi. Shuning uchun me’yoriy qarshilik R
n
 sifati-
da shunday mustahkamlik olinganki, unda kafolat 95% ni, ta-
vakkalchilik esa 5% ni tashkil qiladi. Xuddi shunga o‘xshash 
betonning klassi qabul qilinadi (9-savolga qaralsin). Matema-
tika tilida bu «0,95 ga ta’minlaganlik» deb yuritiladi. Demak, 
betonning siqilishga me’yoriy qarshiligi R
bn
 deganda «0,95» ga 

---

22
ta’minlangan prizmatik mustahkamligi, armaturaning cho‘zi-
lishga me’yoriy qarshiligi R
sn
 esa uning 0,95 ga ta’minlangan 
shartli yoki jismoniy oquvchanlik chegarasi hisoblanadi.