O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

Kislorod  yetishmasligiga  chidamlilik  -  alpinistlarga  xos  bo’lib  nerv 
markazlari,  yurak  va  skelet  muskullarini  kislorod  yetishmasligiga  chidamliligini 
ortishiga bog’liq. Bu sifat  ko’p jihatdan tug’ma bo’ladi. Faqat dunyo bo’yicha bir 
nechta sportchi - alьpinistlargina 8000 m.dan yuqori balandlikka (Everest) kislorod 
priborisiz ko’tarila olishgan. 
CHidamlilikning fiziologik zahiralariga  quyidagilar kiradi: 
-  gomeostazni  ta’minllovchi  mexanizmlarning  quvvati  -  yurak-qon  tomir  tizimi 
faoliyatining  adekvatligi,  qoning  kislorod  hajmi  va  uning  bufer  tizimining  hajmi 
ortishi, ayirish tizimini suv - tuz almashinuvining boshqarilishi mukammallashuvi 
va  issiqlik  almashinuvi  termoregulyatsiya  tizimi  orqali  boshqarilishi,  to’qimalar 
gomeostazning o’zgarishlariga sezgirligining pasayishi; 
-  nerv-gumoral  boshqaruvning  nozik  va  stabilligi  orqali  organizmni  o’zgargan 
sharoitda ishlashga adaptatsiyalanishi va gomeostazni ushlash mexanizmlari; 
 
CHidamlilikni rivojlantirish fiziologik zahiralar diapozonini kengaytirish va 
ularni ishga solishning katta imkoniyatlariga  bog’liq bo’ladi. 
 
Ayniqsa chiniqish jarayonlarida sportchi miyasining funktsional zahiralarini 
ishga  solishda  endi  rivojlanib  kelayotgan  charchashni  oldini  olishning  ahamiyati 
katta. Uzoq va samarali ish bajarishda turg’unlik holatining uzayishigagina bog’liq 
bo’lmasdan, charchash davrining davomliligining ortishiga ham bog’liq bo’ladi.