O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

 
Doimiy quvvatli jismoniy yuklamalar ta’sirida organizm 
funktsiyalarining o’zgarishi 
Sportchi  organizmdagi  funktsional  o’zgarishlar  jismoniy  yuklama  tavsifiga 
bog’liq.  Agar  ish  nisbatan  doimiy  quvvatda  bajarilayotgan  bo’lsa,  funktsional 
o’zgarishlar darajasi ishning quvvatiga bog’liq bo’ladi. Ishning  quvvati qancha katta 
bo’lsa vaqt birligida organizmning kislorod iste’moli darajasi, yurak urishlar soni va 
minutlik hajmi, nafas harakatlari soni shuncha ko’p bo’ladi. 
 Bu o’zgarishlarda induvidial farq mavjud bo’lib ayrimlarda reaktsiya  kuchli 
bo’lsa, ayrimlarida sustroq bo’lishi organizm irsiyatiga bog’liq bo’ladi. Ish vaqtidagi  
funktsional  o’zgarishlar  darajasi  sportchining    mehnat  qobiliyatchanligi  va  sport  
mahoratining  darajasiga  bog’liq.  Bundan  tashqari  funktsional  o’zgarishlarning 
darajasi  jinsga,  yoshga  ham  bog’liq  bo’ladi.  Bir  xil  quvvatli  ishni  bajarganda 
jismoniy tayyorgarligi past odamlarda funktsional o’zgarishlar tayyorgarligi yuqori 
organizmlarga  qaraganda  ko’proq  bo’ladi.  SHuningdek  ayollarda  erkaklarga, 
bolalarda kattalarga nisbatan ish vaqtidagi funktsiyalar o’zgarishi ko’proq bo’ladi. 
SHuni alohida ta’kidlash lozimki, ishning quvvati va yurak urishlar soni o’rtasida 

---

to’g’ri  chiziqli  bog’lik  mavjud  va  u  chiniqqan  katta  yoshdagi  shaxslarda  yurak 
urishlar soni bir minutda 130 tadan 180 ta chegarasida, yoshi o’tgan odamlarda 110 
tadan  150-160  tagacha  chegarada  aniq  ko’rinadi.      Bu  qonuniyat  sportchilarda 
bajarilayotgan  ish  quvvatini  nazorat  qilishga  imkon  beradi  va    mehnat 
qobiliyatchanligini aniqlovchi turli testlar asosini tashkil qiladi.