O ramazonov, S. S. Buriyev meliorativ tuproqshunoslik

4.4. O‘zbekistonda yemirilgan tuproqlar maydoni va darajasi 
 
Respublika  hududida  tarqalgan  tuproqlar  maydoni  va  yemirilganlik 
darajasi  va  jarayonning  turiga  qarab  farqlanadi.  Jumladan,  1982  yilda 

---

115 
olingan  ma’lumotlarga  ko‘ra  ekinlarni  sug‘orish  ta’sirida  kam  yemirilgan 
tuproqlar  maydoni  60  %,  qolgan  qismi  esa  deyarli  mutanosib  ravishda 
o‘rtacha va kuchli darajada yemirilgan edi. Suv ta’sirida kuchli yemirilgan 
tuproqlar  maydoni  42,5  %  ni  va  shamol  ta’sirida  o‘rtacha  yemirilgan 
maydoni umumiy hududning 55,6 % ni tashkil etgandi (22-jadval). 
O‘zbekistonda  suv  ta’sirida  tuproqlarning  yemirilishi  hududni  suv 
bilan ta’minlangan, yarim ta’minlangan, lalmikor, to‘q  tusli  va tipik bo‘z 
tuproqlar  tarqalgan  tog‘  oldi  va  tog‘  osti  qiyalik  tekisliklarda  (Toshkent, 
Samarqand,  Jizzax,  Qashqadaryo  va  Surxondaryo  viloyatlari)  tarqalgan 
bo‘lib, maydoni 970 ming gektarni tashkil etadi. Tuproqlar yemirilishining 
asosiy  sabablari:  rel’yefning  xilma-xilligi  va  odatda  bahor  oylarida 
bo‘ladigan kuchli yog‘ingarchilik (jala) natijasida shakllanadigan oqim.