O ramazonov, S. S. Buriyev meliorativ tuproqshunoslik

 
7-jadval. Sug‘oriladigan gidromorf tuproqlarning sho‘rtoblanish 
darajasi bo‘yicha tasnifi 
Sho‘rtoblanish 
darajasiga ko‘ra tuproq 
nomi 
Singdirish sig‘imiga nisbatan singdirilgan natriy kationi 
miqdori: 
N. Kimberg, M.Kochubey 
(1960 y) 
A.Ramazonov, A.Axatov 
(2008 y) 
Sho‘rtoblanmagan 
0-5 
<10 
Kuchsiz sho‘rtoblangan 
5-10 
10-20 
O‘rtacha sho‘rtoblangan 
 
20-30 
Kuchli sho‘rtoblangan 
10-20 
30-45 
Sho‘rtoblangan 
>20 (30) 
> 45 
 
Sho‘rlangan  tuproqlar  tarqalgan  yerlarda  o‘simlik  ildizi  tarqalgan 
qatlamdagi  suvda  eriydigan  tuzlar  miqdori  sho‘r  yuvish  asosida  maqbul 
darajagacha kamaytiriladi. Sho‘rtoblangan yerlarda esa ularning suv-fizik, 
fizik-kimyoviy  va  boshqa  xossalarini  maqbullashtirish  -  singdiruvchi 
sig‘imdagi  natriy  kationini  siqib  chiqarish  zarur.  Bunga  erishish  uchun 
tuproqqa  organik  (go‘ng)    va  kimyoviy  birikmalar  (lignin,  gips)  solish 
tavsiya  etiladi.  Ularning  sho‘rtoblangan  tuproqlar  ekologo-meliorativ 
holati,  ishlab  chiqarish  qobiliyatini  oshirishdagi  ishtiroki  o‘ta  muhim 
ahamiyatga ega. 
Sho‘rtoblangan  tuproqlar  unumdorligini  qayta  tiklash  va  oshirishga 
sarflanadigan  vaqt,  mehnat  va  material-texnik  zaxiralar  sarfi  har  xil 
darajada  sho‘rlangan  tuproqlar  melioratsiyasiga  qaraganda  nisbatan  ko‘p. 
Shu bois ularning sug‘oriladigan dehqonchilik mintaqasida tarqalishi, vaqt 
o‘tishi bilan xususiyatlarining o‘zgarishini inobatga olgan agromeliorativ, 
agrokimyoviy,  kimyoviy  va  biologik  tadbirlarni  ilmiy  asoslash  va  
tabaqalashtirilgan  holda  qo‘llash  agrar  sohaning  barqaror  rivojlanishini 
ifodalovchi muhim omillar turkumiga kiradi.