Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Жабрланувчини сўроқ қилишнинг хос хусусиятлари. ЙТҲ бўйи-
ча пиёдалар, велосипедчилар, транспорт воситаларидаги йўловчилар 
жабрланувчи бўлишлари мумкин. Аварияда иштирок этган транспорт во-
ситаларининг ҳайдовчилари бўлиб, бунинг натижасида зиён кўрган ва 
айбсизлиги аниқланган шахслар ҳам жабрланувчи сифатида эътироф эти-
лади. 
Транспорт уриб кетишидан жабрланганларни ва аварияда жабрлан-
ган пассажирларни сўроқ қилиш ўзига хос хусусиятларга эга. Биринчидан, 
жабрланганлар транспорт воситалари ҳайдовчиларининг ҳаракатлари йўл 
ҳаракати қоидаларига қанчалик мувофиқлиги хусусида фикр юритишга 
қийналадилар, айниқса, фикр юритиш махсус тайёргарлик талаб қилинса, 
иш янада мураккаблашади. Шу сабабдан воқеага тавсиф берар эканлар, 
жабрланувчилар кўпроқ объектив категорияларга эмас, балки ҳис-
ҳаяжонга амал қиладилар. Бошқа томондан, ҳодиса учун айбдор бўлган 
транспорт воситаларининг ҳайдовчилари (уларнинг қариндошлари, тани-
шлари) аксарият ҳолларда жавобгарликдан қочиш ёки айбни енгиллашти-

---

риш мақсадида жабрланувчиларга тазйиқ ўтказиб, етказилган зарар учун 
пул бериш таклифи билан уларни кўрсатма беришдан бош тортишга ёки 
ўзларига маълум бўлган далилларни яширишга кўндириш учун ҳаракат 
қиладилар. Бундай тазйиқ ўтказилиши эҳтимолини назарда тутиб, ЙТҲда 
жабр кўрганларни сўроқ қилиш биринчи вазифа деб ҳисобланади, сўроқ 
ўтказишга жабрланувчининг соғлиғи тўсқинлик қилган ҳоллар бундан му-
стасно. Бундай пайтларда сўроқ фақатгина даволовчи шифокорнинг 
рухсати билан ўтказилади. 
Пиёдаларни (велосипедчиларни) автомашина уриб кетганлиги 
тўғрисидаги ишлар бўйича жабрланувчиларни сўроқ қилиш жараёнида 
қуйидагилар аниқланади: 
1) жабрланувчи қай тарзда, қандай тезликда, қандай жадалликда ва 
йўналишда ҳаракат қилган; 
2) жабрланувчи ўзига яқинлашиб келаётган транспорт воситасини 
кўрганми ва агар кўрган бўлса, у қайси томондан ва таҳминан қандай тез-
ликда ҳаракат қилган; 
3) жабрланувчи транспорт воситаси келиб урилганда қаерда турган; 
4) келиб урилган транспорт воситасининг тури, русуми, модели, ран-
ги қандай эди ва агар у воқеа содир бўлган жойдан яширинган бўлса, қай-
си йўналиш бўйлаб кетган.