Termodinamika va statistik fizika

SQ  =
 d 
E +
 
(3.15)
i
ko'rinishni  oladi.  Bu  y erd a  /.  -   um um lashgan  kuchlar, 
-  
um um lashgan  p a ra m e tr  («ko'chish»).
A gar sistem a  ustida  bir vaqtning  o‘zida m exanik va nom exa- 
nik  kuchlar  ish  bajarayotgan  bo‘lsa,  u   holda  (3.15)  ifoda  quyi- 
dagicha  yoziladi:
SQ  = dE + 5Amex+5A nomex) 
(3.16)
bu  yerda  <5Amex  -   m exanik, 
6Anomex  ~
  nom exanik  kuchlarning 
bajargan  ishi.  A gar  sistem a  tashqi  kuchlarga  qarshi  kengayish 
ishi  b a ja ra y o tg a n   bo'lsa, 
6A  -
  pdV   va  term o d in am ik an in g  
birinchi  qonuni 
SQ  =  dE
  +  pdV  ko‘rinishda  yoziladi.
Sodda  misollar  keltiramiz.  Agar  bir  vaqtning  o‘zida  kengayish 
va tashqi elektr  maydoni  t a ’siri ostida  izotrop dielektrikni q u tb - 
lash  ishi  bajarilayotgan  bo'lsa,
S^nomex  = 
- E d P ,   =*
  5Q  = dE + pdV -  EdP.
A gar  tashqi  m agnit  m aydoni  t a ’siri  ostida  m agnetikni  m ag- 
nitlash  ishi  bajarilayotgan  bo'lsa,
5Anomex  -  -H d M ,  =>