Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Tiqilmalarni  davolash:  tiqilmalar  -  quyuq  xiltlardan,  yopishqoq    xiltlardan  va 
xiltlarning  ko`pligidan  kelib  chiqadi.  Xiltlarning  ko`pligi  bilan  birga  boshqa  bir 
sabab  bo`lmasa, u xiltlarning zararidan  qutilish uchun ularni tomirdan  qon olish va 
surgi  ishlatish  bilan  chiqarish    foyda  qiladi.  Agar  xiltlar  quyuq  bo`lsa,    erituvchi  - 
tozalovchi  dorilarga  muhtoj  bo`linadi.  Agar  xiltlar  yopishqoq  bo`lsa  ajratuvchi 
dorilarga muhtoj bo`linadi. 
Kuchli  erituvchi,  lozim  bo`lganda  uning  ketidan  yengil  quyuq  bo`lmagan 
mo`tadil  dorilar  bilan  bo`ladi.  Tiqilmalarning  eng  qiyini  tomirlardagisi,  ayniqsa 
arteriya qon tomirlaridagi tiqilmalardir 
 Shishlarni  davolash:  Shishlarning  sabablari  sirtqi    yoki  oldin  paydo  bo`lgan 
sabablardir.  Oldin  paydo  bo`lgan  sabablarga  misol,  xiltlarning  to`liqligi,  sirtqi 
sabablarga  misol:  yig’ilish,  urilish  va  ezilishdir.  Shishlarning  ba`zisi  issiq,  sovuq, 
ba`zisi sovuq yumshoq va sovuq qattiqdir. 

---

125 
 
Issiq  mizojli  shishlarda  burishtiruvchi  va  qaytaruvchi  dorilarning  o`zinigina 
ishlatish  kerak  bo`ladi:  sovuq  shishlarda  esa  qizdiruvchi  va  bo`shashtiruvchi  
dorilarni  aralashtirib  ishlatish  kerak.  Agar  shishli  a`zo  boshqaruvchi  a`zolarning 
bo`shalish  o`rni  bo`lsa,  masalan,    bo`yindagi  va  quloq  orqasidagi  bezli  joylar  - 
miyaning  bo`shalish  o`rni,  qo`ltiq,  yurakning  va  jigarning  bo`shalish  o`rni  ikkala 
chov  bo`ladi.  Unday  a`zolarga    qaytaruvchi  dorilarni  yaqinlatish  mumkin  emas. 
Moddani  qaytarganimizda  boshqaruvchi  a`zoga  borsa,  davolash  mumkin 
bo`lmaydigan kasallik paydo  bo`ladi. 
Dastlabki davridan o`tgan qattiq shishlarga  kelsak, ularni davolashda qonun shu 
: dastlab qizdirishi va  quritishi kamroq narsa bilan yumshatiladi, bunday narsaning 
ishlatilishi kuchli erituvchi dori ishlatish sababli shish moddasining quyug’i  toshdek 
bo`lmasligi  uchun,  balki  moddaning  hammasi  eritilishga  tayyor    bo`lishi  uchun  
kuchli erituvchi dori ishlatiladi. 
Yetilmagan shishlar qizdiruvchi, yumshatuvchi vositalar bilan davolanadi. Yellik 
shish moddasi nozik qizdiruvchi dori bilan davolanadi. 
Yarali  shishlarda  flegmonani  sovutgandek      sovitish  kerak  bo`ladi,  uni  quruq 
tutmoq  kerak.  Ichni  shishlar  moddasini  tomirdan  qon  olish  va  surgi  berish  bilan 
kamaytirish  kerak  bo`ladi.  Ichki    shishli    kishi,    hammomdan,    ichkilikdan,  kuchli 
jismoniy harakatdan g’azablanishdan saqlanishi kerak. 
Agar ichki shishlar tarqalsa - yaxshi,  agar teshilib oqsa, asal suvi va shakar suvi  
ichiriladi,    keyin  yetiltiruvchi  vosita    qurituvchi  bilan  birga  beriladi,  oxirida 
qurituvchi dorilar bilan muolaja to`xtatiladi.