Toshkent davlat sharqshunoslik instituti sharqfilologiyasi fakulteti turkiy tillar kafedrasi

Tarjimasi: 

“Yoshim  o‘n  beshga  qarab  borardi.  Hamma  onalarimiz  kelin  bo‘lgan, 

buvilarimiz  esa:  “Voy,  sho‘rim,  uyda  qolib  ketyapsizlar!”  deb  hayajonga 

tushadigan va hazrati Ayyub qudug‘iga chopadigan yosh...” 

Bu  yerda  metonimiyaning  zamon  munosabatini  bildiruvchi  ko‘rinishi  yuz 

bergan va har ikki asarda ham bir xil ravishda foydalanilgan.  

Badiiy  tasvir  vositalaridan  metafora,  metonimiya,  sinekdoxalar  uchraganida 

iki  asarda  deyarli  o‘xshashliklarni  kuatamiz.  Biz  yuqorida  ko‘rgan  misollarni 

solishtirsak, buning guvohi bo‘lamiz. “O‘tkan kunlar”da: 

“Ma’lumingiz  Toshkanddan  uylanganimdan  so΄ng  yolg΄izboshimg΄a  ham 

Toshkanddan, ham Marg΄ilondan ikki xotin ushlab turish og΄irliq qila boshladi.

 

Yolg΄iz  boshim  (tek  başım)  birikmasi  sinekdoxa  yo΄li  bilan  ma’no  ko΄chgan 

birikma  hisoblanadi,  ya’ni  qism  orqali  butunni  ifodalab  kelmoqda.  İnson  tana 

a’zosining bir qismi bo΄lgan bosh orqali butun bir shaxs nazarda tutilmoqda.” 

Masalan:  

“Odada bir kahkahadır koptu. Başımı kaldırdım ve bütün gözlerin bana 

baktığını gördüm.” 

---

38