F m. f n., dots T. Abdullaev 2018 y. Fizika-matematika fakulteti

Oddiy yuk ko’tarish mashinalari 

Yuk  ko’tarish  balandligi  cheklangan  –yukni  uncha  katta  bo’lmagan  ba- 

landlikka  ko’tarish,  pastga  tushirishga  mo’ljallangan  mexanizmlar  dom-  kratlar 

deyiladi. 

Domkratlar  asosan  ta’mirlash  ishlarida  qo’llaniladi.  Domkratlar  qo’l 

kuchi bilan, ayrim hollarda mexanizmlar yordamida ishga tushiriladi. 

Konstruktiv  tuzilishiga  ko’ra  domkratlar  reyka  richagli,  tishli richagli, 

vintaviy va gidravlikaviy turlarga bo’linadi. 

Murakkab yuk ko’tarish mashinalari 

Murakkab  yuk  ko’tarish  mashinalari  (konstruktsiyasi  va  bajaradigan 

vazifasi  bir-biridan  farq  qiladigan,  yetarli  darajada  murakkab  tuzilgan,    yuk 

ko’taruvchanlik  qobiliyati  katta  bo’lgan,  universal  yuk  ko’tarish mashinalari) 

---

 

17 

kranlar deyiladi. 

Ќar  qanday  kran:  metallkonstruktsiya;  ko’tarish  mexanizmi;  siljitish  

mexanizmi;    kranni    aylantirish    mexanizmi;    kran    qulochini  o’zgartirish 

mexanizmi va boshqa mexanizmlardan tashkil topgan bo’ladi. 

Kranlar donali yuklarni va sochiluvchan yuklarni ko’tarishda ishla- tiladi. 

Konstruktsiyasining tuzilishi bo’yicha kranlar strelasimon – strelali   kranlar   va  

ko’priksimon   –   ko’prikli   kranlar   deb   ataluvchi guruhlarga bo’linadi

6

.