O’zbekiston Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi Toshkent davlat sharqshunoslik instituti


Bo’sh fe’llarning hozirgi-kelasi zamonda tuslanishi



Download 2,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/93
Sana14.09.2021
Hajmi2,19 Mb.
#174459
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   93
Bog'liq
arab tili fanidan 22.05.00. sharq filologiyasi bakalavriaturasining i-iv kurslari uchun maruza matnlari (1)

Bo’sh fe’llarning hozirgi-kelasi zamonda tuslanishi 
 
  فا خ
 
  را س
 
درفم
 
ىثم
 
عجم
 
درفم
 
ىثم
 
عجم
 
 ُفا خ أ
 
 
-
 
 ُفا  نَ
 
 ُيرِس أ
 
 
 ُيرِس ن
 
 ُفا  تّ
 
 
 ِنا فا  تّ
 
  نوُفا  تّ
 
 ُيرِس ت
 
 
 ِنا يرِس ت
 
  نوُيرِس ت
 
  ينِفا  تّ
 
  نْف  تّ
 
  نيِيرِس ت
 
  نْرِس ت
 
 ُفا  يَ
 
 ِنا فا  يَ
 
  نوُفا  يَ
 
  ي
 ُيرِس
 
 ِنا يرِس ي
 
  نوُيرِس ي
 
 ُفا  تّ
 
 ِنا فا  تّ
 
  نْف  يَ
 
 ُيرِس ت
 
 ِنا يرِس ت
 
  نْرِس ي
 
 
Bo’sh fe’llarning mayllari 
 
Uzun unli tovush oxirgi yopiq bog’inda qisqa unli tovushga aylanadi. Bu fonetik 
qonunga binoan bo’sh fe’llarning shart mayli quyidagi ko’rinishda bo’ladi: 
  ُلوُق ري
-
 
   ْلوُق ري
-
 
                             ْلُق ري
 
  ُيرِس ي
-
  
  ْيرِس ي
-
  
                             ْرِس ي
  
Agar uchinchi o’zak ochiq bog’inni tashkil etsa, illatli undosh saqlanadi: 
  ْلُق ري
-
  
   ْف  يَ      ْلُق
-
  
 ْرِس ي       ْف خ
  
-
  
                        ْرِس
  
 
Bo’sh fe’llarning sifatdoshlari 
Bo’sh fe’llardan sifatdoshlar yasalayotganda uzun unli  
  ا  dan keyin kelayotgan 
illatli  o’zak  undoshlari  bo’lmish   
 و    va    
 ي   harflari  hamzaga  aylanadi.  Fonetik 
qonunlarga binoan bo’sh fe’llarning 1-bob aniq daraja sifatdoshi quyidagicha bo’ladi: 
      
  لوق
-
  
  لاق
-
  
                                         لِئا ق
 
  يرس
-
  
  راس
-
  
                                          رِئا س
 
Bo’sh fe’llardan majhul daraja sifatdoshlari yasalayotganda esa ular uchun 
doimiy bo’lgan fonetik o’zgarishlar ro’y beradi. 


 
 
 
101
 
 
 
Masalan: 
  لا ق
-
  
   لوُوْق م
-
  
   لْووُق م
-
  
                            لوُق م
  
O’rta o’zak undoshi illatli  
  ي bo’lgan fe’llarda esa   ي uzun unli   و ni yengib 
ketadi, ya’ni 
 
 وي  tovush birikmasi uzun unli   ي gv aylanib ketadi: 
   عا ب
-
 
   عوُيْرب م
-
  
                                       عيِب م
  
 

Download 2,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   93




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish