Fanning o’quv dasturi Oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta`limi o’quv-uslubiy birlashmalari

Gemotransfuziyaga ehtiyoj  
UQHning 15% yo’qotilishida (750 ml) gemotransfuziyaga hojat yo’q.  
Transfuziya o’ilinmasligi sharti: stabil holat, og’ir yurak va o’pka kasalliklari  yo’qligi. 
UQHning 15g`30% yo’qolishida   yo’qotilgan hajm qon o’rnini bosuvchi suyuqliklar bilan 
qoplanadi. Qon quyishga ko’rsatmalar kam bo’ladi. Transfuziya qilinmasligi sharti: ilgari 
kamqonlik yo’qligi, davomli qon ketganda kardiorespirator tizim rezervining pasayishi yo’qligi.  
UQH  30- 40% yo’qotishda tezda yo’o’olgan qon o’ajmini qon o’rnini bosuvchi suyuo’liklar 
bilanto’ldirishni talab etadi. qon quyishga o’am eo’tiyoj oshadi.   
40% yo’o’olganda tezda yo’qotilgan hajmib gemotransfuziya bilan birgalikda to’ldirishni talab 
etadi.  
Surunkali qon yo’qotish   uzoq paytda davomiy qon ketish oqibatida paydo bo’ladigan 
kamqonlikdir.  
Bu holatda bemor organizmida tsirkulyatsiyadagi qon hajmi o’zgarmaydi - normovolemiya bo’ladi. 
Gemoglobin kontsentratsiyasiga asoslangan tavsiya: 
 Gemoglobin miqdori 100 g/l gacha bo’lsa gemotransfuziya qilinmaydi. 
 Gemoglobin kontsentratsiyasi 70 g/l dan past bo’lsa, gemotransfuziyaga ko’rsatma masalasi bemor 
ahvoliga ko’ra hal etiladi. Gemotransfuziyani qon yo’qotish miqdoriga qarab tavsiya etish kerak. 
Agar bemor ahvoli stabil bo’lsa, 2 birlik ermassa quyib,  gemoglobinni aniqlab, keyingi 
gemotransfuziyaga ko’rsatmani baholash kerak.    
Gemoglobin miqdori 70-100g/l bo’lganda gemotransfuziyani tasiya etish shartlari o’rganilmagan. 
Klinitsistlar gemotransfuziya qilganda ko’p hollarda ob`ektiv belgilarga e`tibor qilishadi, u 
ko’rsatma tasdiqlanmagan. 
 Kamqonlikni nisbatan og’ir ko’taradigan 65 yoshdan katta bemorlarda, o’pka va yurak-tomir 
kasalliklari mavjud bemorlarda qon quyish gemoglobin 80 g/l va undan kamayganda  ko’rsatma 
bo’lishi mumkin.  
 
Bemorga qon va komponentlardan davo effektini yaratib, ziyon keltirmaslikni ta`minlash  
qon va uning komponentlarini  quyishda xavfli holatning oldini olish kerak. 
quyishdagi noxush holatlar xavfini minimal holatga olib kelish kerak. 
Xatolarni kamaytirib, "donor venasidan bemor venasigacha bo’lgan" transfuzion bosqichlarda 
ularning og’ir asoratini va o’lim bilan tugaydigan natijalarini yo’qga chio’arish kerak.  
Transfuziyaga bog’liq kasalliklarning yoki o’limning  xavfini pasaytirish 
  Noxush transfuzion reaktsiyalarni kamaytirish   
  qon quyilganda infektsiyalar berilishini kamaytirish  
  qon xizmati tashkilotining ishonchini oshirish  
  Badalsiz donorlikni rag’batlantirish  
Sog’liqni saqlash vazirligining buyruqlari  
O’zR SSVgining № 251  7iyun 2006 yildagi "Respublika qon xizmatidagi normativ xujjatlarni 
tasdiqlash" buyrug’i; 
O’zR SSVgining № 88 22 fevral 2007 yildagi "Davolashg`profilaktika tibbiy shahobchalarida qon 
va uning komponentlarini qo’llashga ko’satmalarni tasdiqlash" buyrug’i; 
O’zR SSVgining № 162 12 aprel 2007 yildagi "Qon xizmati korxonalari faoliyatida donor qoni va 
uning komponentlarini xavfsiz ta`minlashni tartibga tushirish" buyrug’i; 
O’zR SSVgining № 180 27 aprel 2007 yildagi "SSVgida qonni klinik qo’llash bo’yicha  
Transfuziologik Komitetni tuzish" buyrug’i  
O’zR SSVgining № 395 7 sentyabr 2007 yildagi "Gematologiya va qon quyish ITIda Donorlik 
markazini  tashkil etish" buyrug’i  

---

52 
 
XULOSA.  Gematologik bemorlarni davolash shoshilinch holatlarda gemotransfuziya masalalarini 
hal qilish tadbirlarini o’zlashtirish, qon va qon komponentlari, qon o’rnini bosuvchi suyuqliklarni 
ko’llashga ko’rsatma va qarshi ko’rsatmalarni bilish, qon guruhi va rezus faktorni aniqlay olish kabi 
ko’nikmalarni har bir UAV bilishi zarur.