Globallashuv asoslari


“ommaviylik” – mahsulotni tarqatish me‟yori



Download 1,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/82
Sana11.09.2021
Hajmi1,82 Mb.
#171358
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   82
Bog'liq
globallashuv asoslari

“ommaviylik” – mahsulotni tarqatish me‟yori. Uchinchidan, ―madaniyat‖ – ma‘naviy boylik.  
Ommaviy  madaniyat  hozir  insoniyat  hayotining  barcha    jabhalariga  tez  kirib 
bormoqda  va  o‗zi  tarqalish  uchun  qulay  makonni  shakllantirmoqda.  Kommunistik  mafkura 
hukmronligi  davrida  o‗ziga  xos  komunistikmadaniyat  –  komunistik  Sobiq  Ittifoq  mintaqasida, 
mafkuraviy  temir  devor  madaniyatga  joy  qoldirmas  edi.  Temir  devor  yiqilgach,  Ommaviy 
madaniyat  sovet  respublikalariga  seldek  bostirib  kira  boshladi,  shu  jumladan    O‗zbekistonga 
ham.  SHuning  uchun  ommaviy  madaniyatning  namoyon    bo‗lish  holatlarini  ilmiy  va  amaliy 
jihatdan    tahlil  qilish  muhim  zaruriyatga  aylandi.  Faylasuf  A.  YA.  Flier  taklifiga  binoan 
ommaviy madaniyat ko‗rinishlari  hamda yo‗nalishlarini quyidagicha belgilash mumkin: 
―Bolalar submadaniyati‖ industriyasi; 
Ommaviy  ijtimoiy  mifologiya;  odamga  murakkab  qadriyatlar  yo‗nalishi  tizimini 
joylashtirish; dunyoni ko‗p qirrali tushunishini oddiylashtirish; 
           –  Ommaviy      dam    olishning  tashkiliy  turlarini,  turli  shoularni,  qiziqish  va 
dam olishni sanoat asosiga ko‗chirish; 


Sog‗lomlashtirishga qaratilgan dam olish industriyasi; 
Ehtiyojni  qondirishni  boshqarish  va  individual,  shuningdek,  jamoa  foydalanadigan 
xizmatlar, takliflarni rag‗batlantirish tizimini tashkil etish (reklama, imidjmeykerlik va hokazo). 
Har  xil  o‗yinlar,  mexanik  o‗yinlardan  tortib,  elektron,  kompyuter  va  boshqa 
vositalardan foydalanish; 
3
SHunday qilib ―ommaviy madaniyat‖ – bir o‗lchamli hodisa emas. U o‗ziga xos tur 
va  darajaga  egadir.  Hozirgi  zamon  madaniyatshunosligida,  odatda,  ommaviy  madaniyatning 
uchta asosiy darajasini ko‗rsatadilar; 
Kich – madaniyat (past darajadagi, vulgar, behayolar  madaniyati) 
Mid – madaniyat (―o‗rtamiyona‖ madaniyat); 
Art – madaniyat (ma‘lum badiiy mazmun va estetik qiymatga ega madaniyat).  
―Kich‖  so‗zi  nemislarning  ―kitschen‖  olmoshidan  hosil  bo‗lgan  va  saviyasi  past, 
arzon va jo‗n asar yaratib, sotishni  bildiradi. Bunday asarlar haqiqiy san‘at durdonalari soyasida 
paydo bo‗ladigan bo‗sh, esdan tez chiqib, unutiladigan madaniyat mahsulotlaridir.  
Muammolarni  cheklangan,  hayotdan  uzoq  qilib  tasvirlash,  obrazlarni,  g‗oya  va 
syujetlarni  qolipga  solish,  mayda  turmush  tashvishlariga  o‗ralashib  qolgan  qatlamga 
mo‗ljallangan madaniyat asarlarini yaratish. 
Mid-madaniyatning  qamrovi  keng,  darajasi  ancha  baland.  U  an‘anaviy 
madaniyatning  ayrim  xususiyatlarini  aks  ettirsa  ham,  ommaviy  madaniyatga  bevosita 
taalluqlidir.  
Art  madaniyati  odatda,  aholining  bilimli  qismiga  mo‗ljallangan  ommaviy 
madaniyatdir.  Uning  vazifasi  ommaviy  madaniyatni  maksimal  darajada  an‘anaviy  madaniyat 
standartlariga yaqinlashtirishdan iborat.  
Bundan  tashqari  ba‘zi  bir  mutaxassislar  ommaviy  madaniyatning  yana  ikki  alohida 
turini  –  popmadaniyat  va  rokmadaniyatni  ham  ko‗rsatadilar,  chunki  hayot  ularning  ham 
yashovchanligini hamda muayyan tabaqadagi kishilarning ongini egallaganligini ko‗rsatdi. 
Buning  boisini  amerikalik    siyosatshunoslar  ham  tanolishdi.  Bu  haqda  Zbignev 
Bjezinskiy shunday degan edi: ―Agar Rim dunyoga – huquqni, Angliya – parlamentni, Fransiya 
–  madaniyat  va  milliy  respublikachilikni  bergan  bo‗lsa,  AQSH  –  dunyoga  ilmiy-texnika 
revolyusiyasini va ommaviy madaniyatni tortiq qildi‖.  
AQSHda bo‗sh vaqt, ya‘ni dam olishni sanoat asosiga ko‗chirgan. Aholining badiiy 
jihatdan  unchalik  yuksak  bo‗lmagan  talablarini  qondirish  (yoki  ushbu  talablarni  shakllantirish) 
maqsadida ommaviy badiiy adabiyot (fantastika, sarguzasht, bulvar adabiyoti, ―ayollar‖ romani) 
dunyoga  keldi.  SHuningdek,  arzon-garov  jangari,  triller,  melodrama  va  boshqa  filmlarning 
g‗oyasi  va  o‗lchami  bitta  –  odamlarning  amerikacha  munosabatlarini  qaror  toptirish,  musiqa 
janrida ham asosan ana shu maqsad kuzatiladi. 
XX  asrda  jazning  yuzaga  kelishi  va  rivojlanishi  bilan  dunyo  musiqa  madaniyatini 
o‗zgartirib  yubordi.  Jaz  XX  asr  arafasida  dunyoga  keldi.    Uning  tomiri  negrlarning  an‘anaviy 
madaniyatiga  borib  taqaladi.  Musiqadagi  ritmik  pauzalarning  kuchayib,  pasayib  turishi  qora 
tanlilarning ―sprichuels‖, regtaym va blyuz kabi o‗ziga xos o‗yinlarini eslatib turadi. 
XX  asrda  o‗yin  madaniyati  mislsiz  miqyosda  tarqaldi.  Jahonni  egalladi.  U    bo‗sh 
vaqtni  o‗tkazish  vositasiga  aylandi.  Dansing  va  diskotekaga  sig‗inish  yuzaga  keldi.  Musiqa 
shaklining rivojlanishi, eskilarining  yo‗qolishi va o‗yinda  yangi stil usullarining kirib kelishiga 
sabab  bo‗ldi.  1920  yillarda  “CHarlston”  modada  bo‗lsa,  keyinchalik  uning  o‗rnini  “step”, 

Download 1,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   82




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish