www.qmii.uz/e-lib
55
эттиради. Асосий восита объектларининг купайиши хисобваракларнинг
дебет томонида, камайиши эса кредит томонида акс эггирилади.
Асосий воситаларнинг кирим килиниши куйидаги куринишларда
булади:
- Корхона томонидан яратилиши;
- Бошка корхоналардан сотиб олиш;
- Текинга олиш;
- Асосий воситаларни муассислар
томонидан корхонанинг устав
капиталига уларнинг улуши тарзида ёки акцияларнинг хакини тулаш
хисобига киритиш.
Асосий воситалар корхонага кабул килинаётганда махсус тузилган
комиссия томонидан асосий воситаларни кабул килиш-топшириш
далолатномасини тузиш билан расмийлаштирилади.
Ушбу далолатномада
асосий воситаларнинг дастлабки бахоси, эскириш суммаси, кабул
килинаётган
воситанинг кискача тавсифи, комиссия аъзоларининг исми-
шарифи, моддий жавобгар шахс томонидан кабул килиниши курсати-
лади. Бунда ушбу далолатномага таърифловчи техник ва бошка хужжатлар
илова килинади, далолатнома эса
корхона рахбари томонидан
тасдикданади.
Асосий
воситаларни
кабул
килиш-топшириш
дало-латномаси
тасдиклангандан сунг корхона бухгалтерия-сига берилади, шу далолатнома
асосида хар бир объектга инвентарь варакаси очилади.
Тегишли шартномалар асосида корхона мутахассис-лари ва четдан жалб
этилган мутахассислар кучи билан барпо этилган асосий воситалар
объектлари 0810-«Тугалланмаган курилиш» хисобварагининг кредити
билан корреспонденцияда 0110—0190-хисобвараклар дебети буйича хакикий
таннархига караб асосий воситалар сифатида кирим килинадк.
Усиб борувчи якун билан хисобланган харажатлар курилиш давомида
0810—«Тугалланмаган курилиш» хисобварагида акс эттирилади. Курилиш
тугаллангунига кадар бино 0120—«Бинолар, иншоотлар ва узатувчи
мосламалар» хисобварагида
хисобга олинмайди, чунки. у хали
фойдаланишга топширилмаган. Курилиш тугалланганидан кейин ва
фойдаланишга топширилганида 0810-хисобваракда жамланган барча
харажатлар суммаси 0120—«Бинолар, иншоотлар ва узатувчи мосламалар»
хисобварагига утказилади хамда
кейинги ойдан бошлаб ундан
амортизация хисобла-ниши лозим.
Бошка корхона ва шахслардан сотиб олинган асосий воси-таларни 0820—
«Асосий воситаларни сотиб олиш», 0840—«Асосий подани шакллантириш»,
0890—«Бошка капитал куйилмалар» хисобваракларининг кредити билан
корреспонденцияда 0110—0190-хисобвараклар дебети буйича кирим
килинади.
Фойдаланишга кабул килинган асосий воситалар буйича ККС уларнинг
дастлабки кийматини купайтиради хамда
эскириш кийматини оширган
холда, корхона харажатларига секин-аста утказилади.
www.qmii.uz/e-lib
56
Бошка корхона ёки жисмоний шахслардан текинга, шунингдек, хукумат
органларининг субсидияси сифатида олинган асосий воситалар 8530—
«Текинга олинган мол-мулк» хисобвараги
билан корреспонденцияда
0110—0190-хисобвараклар дебети буйича кирим килин-ган санада эксперт
йули билан, бозор киймати буйича белгиланган бахода акс эттирилади.
Таъсисчилар устав капиталига улуш сифатида киритган еки акциялар
хакини тулаш хисобига берган асосий воситаларни кирим килиш 4610—
«Муассислар-нинг устав сармоясига улушлар буйича карзлари» хисоб-вараги
кредити хамда 0110—0190-хисобвараклар дебе-тида акс эттирилади.
Do'stlaringiz bilan baham: