O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi muqimiy nomidagi qo‟qo‟n davlat pedagogika instituti “Boshlang`ich ta`lim metodikasi” kafedrasi

 
Mashg„ulot mavzusi: Bog‗langan, ergashgan, bog‗lovchisiz qo‗shma gaplar yuzasidan 
mashqlar. 
Mashg„ulot rejasi : 
1. Bog‗lovchisiz qo‗shma gap haqida umumiy ma‘lumot. 
2. Bog‗lovchisiz qo‗shma gap qismlarining o‗zaro mazmun munosabatiga ko‗ra turlari. 
3. Bog‗lovchisiz qo‗shma gaptarkibidagi kesimlarning shakllanishiga ko‗ra turlari.
4. Bog‗lovchisiz qo‗shma gapda tinish belgilarining ishlatilishi.
Mashg„ulot maqsadi:  
1. Talabalarning bog‗lovchisiz qo‗shma gap haqida olgan bilimlarini tekshirish. 
2. Bog‗lovchisiz qo‗shma gaplarni boshqa qo‗shma gaplardan farqlash. 
3. Talabalar faolligini nazorat qilib borish. 
Mashg„ulot jihozi: ma‘ruza matni, mashqlar to‗plami, ko‗rgazmali jadvallar, tarqatma 
materiallar, test savollar va boshqalar. 
Mashg„ulot mazmuni  
Qo‗shma gap qismlarining o‗zaro bog‗lovchi vositalarsiz birikuvidvn tuzilgan turiga 
bog‗lovchisiz qo‗shma gap deyiladi. Mas, YAxshi o‗g‗il pand edirar, yomon o‗g‗il pand edirar. 
(Maqol)
Bog‗lovchisiz qo‗shma gap qismlarining o‗zaro mazmun munosabatiga ko‗ra quyidagi turlar mavjud:
1) bir paytda yuz beradigan voqea-hodisani ifodalaydi: Qo‗ng‗iroq chalindi, dars boshlandi.
2) ketma-ket yuz beradigan voqea-hodisani bildiradi: Atlas ko‗ylak kiygan qizlar savatlarda meva 
teryaptilpr, yigitlar tashiyaptilar. (S.Nurov) 
3) bir-biriga chog‗ishtirilgan, zid qo‗yilgan voqea-hodisani ifodalaydi: Havo bulut bo‗ldi, yomg‗ir 
yog‗madi. 

---

4) payt mazmuni ifodalanadi: Qish keldi-sovuq kunlar boshlandi.
5) shart mazmuni ifodalanadi: Qo‗shning tinch-sen tinch. 
6) izoh mazmuni ifodalanadi: Faqat shu esida: ertasiga Gulsarani olib ketishdi. (CH.Aytmatov) 
7) to‗siqsizlik mazmuni ifodalanadi: O‗zim har joydaman, ko‗nglim sendadur.(Qo‗shiqdan) 
8) sabab mazmuni ifodalanadi: Onaxonning yuragi shuv etib ketdi, to‗pponchani o‗z ko‗zi bilan birinchi 
ko‗rishi edi. (A)M) 
9) natija mazmuni ifodalanadi: U shunchalik berilib termildi, soyning o‗rtasida suv ichayotgan otining 
pishillashi ham sezilmadi. (O.) 
10) o‗xshatish mazmuni ifodalanadi: Qor yog‗di - don yog‗di. (Maqol)