Ergashxodjaeva Sh. Dj., Nazarova F. M

2.3. Siyosiy marketing muhiti. Siyosiy tartibni mezonlari 
 
Turli mamlakatlar bir-biridan siyosiy-huquqiy muhiti bilan ham ajralib turadi. U 
yoki  bu  mamlakat  bilan  ishbilarmonlik  munosabatlarini  o’rnatish  masalasini  hal 
qilishda quyidagi siyosiy-huquqiy omillarga e’tibor qaratish lozim: 
1.  Chet  eldan  sotib  olishga  munosabat.  Ba’zi  mamlakatlar  (Meksika)  bunday 
xaridlarga  moyillik  bildirsa,  boshqa  mamlakatlar  (Hindiston)  bunga  salbiy 
munosabatda bo’ladilar. 
2. Siyosiy barqarorlik. Mamlakatlarning  hukumatlari almashib turadi  va ba’zan 
mamlakat  yo’nalishining  o’zgarishi  juda  keskin  (mulkni  musodara  qilish,  import 
cheklovlari yoki yangi majburiy to’lovlar joriy qilish va hokazo) bo’ladi. Davlatning 
aralashuvini  quyidagi  turlarga  ajratish  mumkin:  haq-huquqni  cheklab  qo’yuvchi 
ta’sir; haq-huquqni cheklamaydigan  ta’sir; haq-huquqni cheklab qo’yuvchi choralar; 
mulkni davlat ixtiyoriga o’tkazish. 
3. Valyuta cheklovlari. Ba’zan hukumatlar o’z valyutasini blokirovka qiladi yoki 
uni  boshqa  valyutaga  almashtirishni  taqiqlab  qo’yadi.  Valyuta  ayirboshlash 
kurslarining tebranishi bilan katta tavakkalchiliklar bog’liq bo’lishi mumkin. 
4.  Davlat  mashinasi.  Bunga  xorijiy  kompaniyalarga  qabul  qiluvchi 
mamlakatning  yordam  ko’rsatish  tizimi  samaradorligini,  ya’ni  samarali  bojxona 
xizmati,  bozor  ma’lumotlarining  etarli  darajada  to’liqligi  va  tadbirkorlik  faoliyatiga 
qulaylik tug’diruvchi boshqa omillarning mavjudligini kiritish mumkin.  

---

 
55 
Xalqaro  marketingning  siyosiy  muhitini  o’rganish  davomida  korxona  tovar  va 
xizmatlarni  etkazib  beruvchi  yoki  etkazib  berishni  mo’ljallayotgan  barcha 
mamlakatlar  bilan  bog’liq  siyosiy  tavakkalchiliklarni  ham  hisobga  olish  lozim.  Bu 
tavakkalchiliklar asosan quyidagilar bilan bog’liq hisoblanadi: 
•  xaridor mamlakatda importning taqiqlab qo’yilishi; 
•  yukni  iste’molchiga  etkazib  berishda  tartibsizliklar,  ish  tashlashlar  va 
urushlar; 
•  pul o’tkazishning taqiqlab qo’yilishi; 
•  siyosiy  vaziyatning  barqaror  emasligi  va  shu  sababli  mamlakat  yoki 
mintaqada noqulay ijtimoiy-iqtisodiy o’zgarishlar tavakkalchiligi; 
•  tashqi  iqtisodiy  faoliyat  (savdo  va  etkazib  berishni  cheklash,  chegaralarni 
yopish va hokazo). 
Ushbu  xavf-xatarli  va  qulay  imkoniyatlarning  barchasi  xalqaro  marketing 
vositasida  aniqlanishi  va  korxonaning  rivojlanish  strategiyasida  hisobga  olinishi 
lozim.