1. Mashgulot utkazish joyi va jixozlanishi

Antibiotiklarni ishlatishda kuyidagi xatoliklar kuzatilishi mumkin:   

-Kursatmalarsiz (zaruriyatsiz) ishlatilishi. 

-Kam yoki kup dozada buyurilishi 

-Bir xil guruxga mansub antibiotiklarni ishlatish 

-Mikroblar sezgirligini xisobga olmasdan ishlatish 

-Sinergizm yoki antagonizmga e‘tibor bermaslik 

-Nojuya ta‘sirlariga e‘tibor bermaslik 

ANTISEPTIK MODDALARNING TA’SIRI VA QULLANILISHI 

Antiseptik  moddalar  vazifasi  va  ta‘sir  qilish  spektriga  qarab  xar  xil  gruppalarga  bo‘linadi.  Ular  avvalo 

organizmga  karshi  bo‘lgan  mikroorganizmlarning  o‘sishini  to‘xtatishi,  ma‘alliy  mikro-organizmlarga 

ta‘sir  qilmasligi,  teri,  shilliq  parda  va  jaro‘at  sat‘idan  yaxshi  so‘rilishi,  suvda  o‘rtacha  yoki  kam 

eriydigan,  yo?larda  va  lipidlarda  esa  yaxshi  eriydigan  bo‘lishi  lozim.  Antiseptik moddalarning  yana  bir 

xususiyati teri va shilliq parda lipidlariga qo‘shilib, ularning mikrobga qarshi ta‘sir kuchini oshirishidir. 

Bunday antiseptiklarga anion va kation tipidagi yuzasi aktivlashgan moddalar kiradi. 

Antiseptik  moddalar  ta‘siriga  qarab  bakteritsid  (bakteriyalarni  o‘ldirish)  va  bakteriostatik 

(bakteriyalarning  rivojlanish  xususiyatini  to‘xtatuvchi)  guruxlarga  bo‘linadi.  SHularni  ‗isobga  olib, 

antiseptiklarning ta‘sirchanligi quyidagilardan iborat bo‘lishi kerak: 

1. Jaro‘at infektini bir joyda to‘plashi, uning qon va limfatik tomirlarga yo‘nalishini to‘xtatishi. 

2. Mikroblarning jaro‘atlangan joyga yopishib qolishi - adgeziyasining oldini olishi. 

3. Bakteriyalarning patogenlik omilini kamaytirishi, to‘kimalarga kirishi va ko‘payishining oldini 

olishi. 

4. Antimikrob ta‘sirni oshirishi. 

5. Antibiotiklar va turli fizik omillar (lazer, ultratovush, Doimiy elektr toki) ta‘sirini kuchaytirishi. 

Yuqorida qayd qilingan xususiyatlari bo‘lgan moddalar yaxshi antiseptiklar ‗isoblanadi. 

Xozirgi kunda kimyoterapiya deganda kimyoviy preparatlar yoki antibiotiklar ta‘sirida bakteriya, 

zamburug, virus va xavfli o‘sma ‗ujayralarini yo‘q qilish va ta‘sir kuchini kamaytirish tushuniladi. 

Antibakterial  xususiyati  bo‘lgan  ko‘pgina  moddalarning  ‗ammasi  ‗am  klinik  kimyoterapiyaning 

talablariga to‘?ri kelavermaydi. Bu preparatlar tez so‘riladigan, organizmda nisbatan uzoq saqlanadigan, 

to‘qima va qonda yuqori qonsentratsiyada toza va za‘arsiz bo‘lishi, asoratlar bermaydigan bo‘lishi zarur. 

Yuqorida aytilgan shartlarni bajarish uchun kimyoterapevtik indeks (KI) aniqlangan. QI deganda bemor 

organizmiga  yuboriladigan  birlamchi  dori  miqdori  bilan  bemorning  tuzalishi  uchun  lozim  bo‘lgan  dori 

mikdorining  nisbati  tushuniladi.  Masalan,  fenol  uchun  QI  1:4  ga,  sulfanilamidlar  uchun  1000:1  ga, 

penitsillin  uchun  5000:1  ga  teng.  Bundan  sulfanilamidlar  va  antibiotiklarni  KI  uchun  terapevtik 

davolashda ishlatgan maoqul ekashshgi maolum bo‘ladi.