Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti


Jazodan amnistiya yoki afv etish asosida



Download 2,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet271/317
Sana09.09.2021
Hajmi2,49 Mb.
#169271
1   ...   267   268   269   270   271   272   273   274   ...   317
Bog'liq
jazoni ijro etish muassasalari

 
Jazodan amnistiya yoki afv etish asosida  
ozod qilish tartibi va shartlari 
O’zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasi  93-moddasidagi  23-bandiga 
muvofiq,  O’zbekiston  Respublikasi  prezidentining  taqdimiga  ko’ra, 
O’zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisi  Senati  amnistiya  to’g’risida  qaror 
qabul  qiladi.
 
Amnistiya  akti  jinoyat  sodir  etgan  muayyan  toifa  shaxslarga 
nisbatan  davlat  tomonidan  ko’rsatiladigan  insonparvarlik  ifodasi  bo’lib, 
bundan  ko’zlangan  maqsad  mazkur  shaxslarga  nisbatan  jinoyat-huquqiy 
tahsir  choralari  qo’llamagan  holda  ularning  axloqan  tuzalishi  uchun 
imkoniyat  berish  yoxud  bunday  choralar  qo’llanilgan  shaxslar  holatini 
yengillashtirishdir.  Amnistiya  amnistiya  akti  kuchga  kirgunga  qadar  sodir 
etilgan qilmishga nisbatan qo’llaniladi.  
Jinoyat  kodeksi  68,  76  va  79-moddalariga  muvofiq,  amnistiya  akti 
qo’llanilishi natijasida quyidagi huquqiy oqibatlar kelib chiqishi mumkin: 
-shaxs jinoiy javobgarlikdan ozod etilishi; 
-mahkum asosiy va ijro etilmagan qo’shimcha jazodan ozod etilishi; 
-mahkumga  tayinlangan  asosiy  va  ijro  etilmagan  qo’shimcha  jazo 
muddatining kamaytirilishi; 
-mahkum jazodan muddatidan ilgari shartli ravishda ozod etilishi; 
-mahkumga  tayinlangan  jazoning  o’talmagan  qismi  yengilrog’i  bilan 
almashtirilishi; 
-jinoyat  sodir  etgan  shaxsdan  sudlanganlik  muddatidan  ilgari  olib 
tashlanishi. 
Jazodan ozod qilishni, muddatidan ilgari shartli ravishda ozod qilishni, 
jazoni yengilroq jazo bilan almashtirishni yoki jazo muddatini kamaytirishni 
nazarda tutuvchi amnistiya aktini qo’llash uchun sudlanuvchi(mahkum)ning 
roziligi talab etilmaydi. 
Shuni  nazarda  tutish  lozimki,  amnistiya  aktini  gumon  qilinuvchi, 
ayblanuvchi,  sudlanuvchining  roziligi  bilan  qo’llash  masalasini  hal  etishda 
uning o’z aybini bo’yniga olgan-olmaganligi ahamiyatga ega emas. 
Amnistiya  aktini  qo’llash  to’g’risida  surishtiruv,  tergov  organi  qaror, 
sud esa — ajrim, ayblov hukmi chiqaradi. 
Jazodan  amnistiya  yoki  avf  akti  asosida  ozod  qilish  tartibi  qonun 
hujjatlari  bilan  belgilanadi.  O’zbekiston  Respublikasi  Jinoyat  protsessual 


268 
 
kodeksining  536
1
-moddasi,  «O’zbekiston  Respublikasi  Ichki  ishlar  vazirligi 
ozodlikdan  mahrum  qilish  turidagi  jazoni  ijro  etish  muassasalarining  ichki 
tartib  qoidalari»ning  486-bandi  (ro’yxat  raqami  2495,  29.07.2013-y.), 
O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2006-yil 22-dekabrdagi 16-
sonli  «Sudlar  tomonidan  amnistiya  aktlarini  qo’llashning  ayrim  masalalari 
to’g’risida»gi qarori shular jumlasidandir. 
Shuni  ta’kidlash  kerakki,  amnistiyani  qo’llash  asoslari  va  shartlari 
amnistiya  aktida  ko’rsatilgan  bo’lishi  shart.  Amnistiya  hujjatining  ijrosi 
idoralararo  alohida  komissiya  qarori  asosida  har  bir  mahkumga  nisbatan 
alohida-alohida,  zarur  hollarda  mahkumning  fikrini  ham  inobatga  olib 
amalga oshiriladi. Mahkumga nisbatan amnistiya akti, u qabul qilingan yoki 
e’lon  qilingan  kundan  emas,  ana  shu  komissiya  qaror  chiqargan  kundan 
boshlab qo’llangan hisoblanadi.  
Jazoni  ijro  etish  muassasasining  yoki  jazoni  ijro  etuvchi  boshqa 
organning  ma’muriyati  tegishli  asos  bo’lgan  taqdirda,  mahkumga  nisbatan 
amnistiya  aktini  qo’llash  to’g’risidagi  iltimosnomani  sudga  kiritish  haqida 
prokurorga taqdimnoma yuborishi shart. Mahkumni amnistiya aktiga asosan 
asosiy va ijro etilmagan qo’shimcha jazodan to’liq yoki qisman ozod qilish 
yoxud  jazodan  muddatidan  ilgari  shartli  ravishda  ozod  qilish  yoki  unga 
tayinlangan  jazoning  o’talmay  qolgan  qismini  yengilroq  jazo  bilan 
almashtirish  prokurorning  iltimosnomasiga  binoan  mahkumning  jazoni 
o’tash  joyidagi  jinoyat  ishlari  bo’yicha  tuman  (shahar)  sudining,  okrug, 
hududiy harbiy sudning sudg’yasi tomonidan amalga oshiriladi. 
Amnistiya  aktini  qo’llab  jazodan  ozod  qilish,  jazoni  yengirog’i  bilan 
almashtirish 
yoki 
muddatini 
kamaytirish 
chog’ida 
sudlanuvchi 
(mahkum)ning  roziligi,  aybiga  iqror  bo’lgani-bo’lmagani,  jabrlanuvchining 
fikri  inobatga  olinmaydi,  jinoyat  oqibatida  yetkazilgan  moddiy  ziyonni 
undirish masalasi fuqarolik sudida ish yuritish tartibida ko’rilishiga monelik 
qilmaydi. Amnistiya akti jinoyat sodir etishda ayblanayotgan har bir protsess 
ishtirokchisining  huquqlari  va  qonuniy  manfaatlarini  hisobga  olib  amalga 
oshirilishi shart.  
Gumonlanuvchi,  ayblanuvchi,  sudlanuvchi  va  mahkum  unga  e’lon 
qilingan aybga iqror bo’lmay, uni amnistiya akti asosida javobgarlikdan ozod 
qilishga  norozi  bo’lishga  haqli.  Bu  haqda  shaxsning  jinoyat  sodir  etishda 
aybli  ekani  va  javobgarligi  tergov  ishini  tugatish  yoxud  sudda oqlov hukmi 
chiqarish tarzida hal etilishi lozim.  
Amnistiya  e’lon  qilish  to’g’risida  qonun  hujjatlarining  deyarli 
barchasida  jazoni  o’tash  tartibini  buzgan  mahkumlarga  amnistiya 
qo’llanmasligi  haqida  talab  bor.  Amnistiya  qo’llanmasligiga  mahkumning 
jazoni o’tash chog’ida sodir etgan tartibbuzarligi sabab bo’lishi mumkin.  


269 
 
Ko’pincha  amnistiya  hujjatlarida  tartibni  buzish  muttasil  bo’lishi 
ko’zda  tutiladi.  Muttasillik  yoki  muntazamlik  iborasi  doimiy,  ketma-ket, 
uzluksiz  singari  ma’noni  bildiradi.  Ayni  vaqtda,  bir  marta  bo’lsa-da,  jiddiy 
va  qasddan  sodir  etilgan  qoidabuzarlik  amnistiyani  tatbiq  etmaslikka  asos 
bo’lishi  mumkin.  Amnistiyani  amalga  oshiruvchi  komissiya  ushbu  asos 
bo’yicha  masalani  muhokama  qilganda  har  bir  mahkum  bilan  alohida, 
xolisona  suhbatlashish,  qoidabuzarlikning  qay  darajada  jiddiyligi  va 
mahkumning  tushuntirilishi,  ayniqsa,  o’ta  qo’polligi  yoki  ‘ushaymonligini 
inobatga  olish  lozim.  Agar  mahkum  unga  intizomiy  chora  asossiz  berilgan 
deb  hisoblasa,  bu  masala  Jinoyat-ijroiya  kodeksining  107-moddasi  tartibida 
ko’rilib hal qilinishi shart.     
Qoidabuzarlik  sodir  etilgan  vaqt  bilan  amnistiya  to’g’risida  qonun 
hujjati e’lon qilingan va kuchga kirgan vaqt mobaynidagi davr ham inobatga 
olinishi lozim. Jumladan, mahkum amnistiya to’g’risida qonun hujjati e’lon 
qilinganidan  bir  yil  oldin  yo’l  qo’ygan  qoidabuzarligi  uchun  amnistiyani 
tatbiq etilishidan mahrum etilmasligi lozim.  
Amnistiya to’g’risida qonun hujjati uni qo’llash uchun mahkum jinoyat 
oqibatida  yetkazilgan  ziyonni  qo’lashi  zarurligi  ko’rsatilgan  bo’lsa,  ziyon 
amnistiya  e’lon  qilingandan  so’ng  qo’llangani  ham  inobatga  olinishi 
maqsadga muvofiq.  
Amnistiya to’g’risida qonun hujjatida uni qo’llash uchun mahkum 1 va 
2  guruh  nogironi  ekanligi  inobatga  olinadigan  bo’lsa,  bunday  nogironlik 
amnistiya  amalga  oshiriladigan  uch-to’rt  oy  mobaynida  yuz  bergan  holda 
ham amnistiyani tatbiq etish masalasi ijobiy hal qilinmog’i lozim.  
Amnistiya  to’g’risida  qonun  hujjatida  e’lon  qilingan  kungacha  60 
yoshga  to’lgan  mahkumlarga  qo’llanishi  ko’rsatilgan  holda,  amnistiyani 
amalga  oshirishning  uch-to’rt  oyi  mobaynida  60  yoshga  to’lganlarga  ham 
qo’llanmog’i lozim. 
Amnistiya  to’g’risidagi  qonun  hujjati  unda  ko’rsatilgan  muhlat 
mobaynida  mahkumga  qo’llanmagan  hollarda  mahkum  bu  haqda  sudga 
shikoyat qilishga yo’l qo’yilishi maqsadga muvofiq. 

Download 2,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   267   268   269   270   271   272   273   274   ...   317




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish