Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

 
Qattiq tartibli  
koloniyalarda quyidagilar 
jazo o’taydilar:  
 
mazkur 
muassasaga sud 
hukmiga binoan 
kelgan 
mahkumlar; 
 
turmalar va 
maxsus tartibli 
koloniyalardan 
rag’batlantirish 
tarzida 
o’tkazilgan 
mahkumlar; 
 
sud tayinlagan 
turma qamog’i 
muddatini 
o’taganidan 
so’ng 
turmalardan 
o’tkazilgan 
mahkumlar; 
 
sud tomonidan 
manzil-
koloniyalardan 
intizomiy jazo 
tarzida 
qaytarilgan 
mahkumlar. 
 

---

192 
 
sodir etganlik uchun yana sudlangan erkaklar saqlanadi. Ikkinchi turida esa, 
ilgari  qasddan  sodir  etilgan  jinoyat  uchun  ozodlikdan  mahrum  qilish 
tariqasidagi  jazoni  o’tagan  va  o’ta  og’ir  jinoyat  sodir  etganlik  uchun  yana 
sudlangan  ayollar,  shuningdek  o’ta  xavfli  retsidivist  deb  topilgan  ayollar 
saqlanadi. 
Mahkumlarni  bu  kabi  tabaqalashtirish  o’zini  oqlagan  bo’lib,  jinoiy 
tajribaga  ega  bo’lgan  mahkumlarni  o’z  tajribalarini  boshqalarga 
o’rgatishlarini oldini oladi. 
Turli kategoriyadagi mahkumlarni alohida saqlash JIKning – jazoni ijro 
etishda differensiatsiya va individuallashtirishga rioya etish prinsipini o’zida 
mujassamlashtiradi.  Bu  kabi  jazoni  ijro  etish  muassasalari  mahkumning 
harakteri  va  ijtimoiy  xavflilik  darajasi,  uning  shaxsi,  xulqini  hisobga  olib 
axloq tuzatish vositalarini qo’llaydi.  
Sharhlanayotgan  modda  jazoni  ijro  etish  muassasasi  rahbariyatiga  sud 
tomonidan  bir  turdagi  rejim  belgilangan  mahkumlarni  bir-biridan  alohida 
saqlash majburiyatini yuklaydi.  
JIKning  118-moddasida  qattiq  tartibli  koloniyalarda  jazoni  o’tash 
tartibi belgilab qo’yilgan bo’lib, qattiq tartibli koloniyalarda jazoni: 

 mazkur muassasaga sud hukmiga binoan kelgan mahkumlar; 

 
turmalar  va  maxsus  tartibli  koloniyalardan  rag’batlantirish  tarzida 
o’tkazilgan mahkumlar; 

 sud  tomonidan  tayinlangan  turmaga  qamash  tariqasidagi  ozodlikdan 
mahrum  qilish  muddatini  o’taganidan  so’ng  turmalardan  o’tkazilgan 
mahkumlar;  

 sud  tomonidan  manzil-koloniyalardan  intizomiy  jazo  tarzida 
qaytarilgan mahkumlar;  

 qasddan  sodir  etgan  jinoyati  uchun  ozodlikdan  mahrum  qilish 
tariqasidagi  jazoni  ilgari  o’tagan  va  qasddan  jinoyat  sodir  etganligi  uchun 
ozodlikdan  mahrum  qilish  bilan  bog’liq  bo’lmagan  jazoga  qayta  hukm 
qilinib, ozodlikdan mahrum qilish bilan bog’liq bo’lmagan jazoni ozodlikdan 
mahrum  qilish  tariqasidagi  jazo  bilan  almashtirish  tartibida  sudning  ajrimi 
asosida yuborilgan mahkumlar o’taydi. 
Ijobiy  tavsifga  ega  mahkumlar  JIKning  104-moddasida  nazarda 
tutilgan tartibda yengillashtirilgan saqlash sharoitiga o’tkaziladi. 
Qattiq  tartibli  bir  koloniyadan  ikkinchisiga  o’tkazilgan  mahkumlar 
jazoni  bu  yerga  o’tkazilgunga  qadar  belgilangan  saqlash  sharoitida 
o’taydilar. 
Ta’kidlaganimizdek,  qattiq  tartibli  koloniyalarda  o’ta  og’ir  jinoyati 
uchun  birinchi  marotaba  ozodlikdan  mahrum  qilingan  va  xavfli  retsidivist 

---

193 
 
deb  topilgan  ayollar  ham  saqlanadilar.  Qattiq  tartibli  koloniyalarda  ham 
umumiy  yengillashtirilgan  og’ir  sharoit  qoidalari  joriy  etiladi,  lekin  qattiq 
tartibli  koloniyalardagi  sharoitlar  ham  umumiy  rejim  koloniyalarning 
sharoitlaridan qattiqlashtirilganligi bilan farqlanadi. 
Mahkumlarni  axloqan  tuzatish  va  halol  mehnatga  o’rgatish  uchun  uni 
yengil  sharoitga  o’tkazish  va  muassasada  o’rnatilgan  tartib-qoidalarni 
buzuvchi  ashadiy  tartibsiz  deb  topilganida  esa,  og’irlashtirilgan  sharoitga 
o’tkazish masalasi ko’rib chiqiladi va shu qoidaga rioya qilinadi.  
JIKning  109-moddasining  to’rtinichi  qismiga  muvofiq,  qattiq  tartibli 
koloniyaning  kartserlariga  olti  oygacha,  ayollar  saqlanadigan  koloniyalarda 
esa, uch oygacha bo’lgan muddatga o’tkazib qo’yiladi.  
Odatda, 
koloniyalarga 
kelib 
tushgan 
mahkum 
JIKning  
104-moddasining  1-qismida  belgilangan  muddat  o’tgunga  qadar  sharoitini 
o’zgartirish  qoidasi  tatbiq  etilmaydi.  Bu  muddat  o’tganidan  so’ng 
yengillashtirilgan  sharoitga  o’tkazish  masalasi  ko’rib  chiqilishi  mumkin. 
Mahkum  yengillashtirilgan  sharoitga  o’tkazilganda,  o’tkazish  muddati 
belgilanmaydi.  Faqat  mahkumning  xulqi  yomonligi  va  tartibbuzarligi 
natijasida  uni  oddiy  sharoitga  yoki  og’irlashtirilgan  sharoitga  o’tkazish 
muddati  belgilanadi  va  mahkum  ko’pi  bilan  olti  oyga  og’irlashtirilgan 
sharoitga o’tkazilishi mumkin. Yengillashtirilgan yoki huquqlari cheklangan 
sharoitlarda ham maxsus ichki tartib qoidalar mahkumni majburiy mehnatga 
jalb  qilish  tartibi,  ularga  huquq  va  majburiyatlarini  belgilash  qoidalari  joriy 
etiladi. 
Shuningdek,  koloniyalarning  hibsxonasida  va  turmalarining  kartserida 
jazoni 
o’tash 
tartibini 
buzuvchi 
shaxslarga 
nisbatan  
JIKda  nazarda  tutilgan  barcha  jazo  choralari,  shu  jumladan,  hibsxona  yoki 
kartserga takroran kiritib qo’yish chorasi qo’llaniladi. Bunday hollarda jazo 
muddatining  yani  hisobi  avvalgi  qaror  bo’yicha  belgilangan  jazo  muddati 
tugagan zahotiyoq boshlanadi.