Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

Umumiy tartibli  
koloniyalarda 
quyidagilar jazo 
o’taydilar:  
 
mazkur  
muassasaga sud 
hukmiga binoan 
kelgan mahkumlar; 
 
mahkumlar 
yigirma 
bir 
yoshga 
to’lganidan, 
salbiy 
tavsifga 
ega 
mahkumlar  esa  o’n 
sakkiz 
yoshga 
to’lganidan keyin jazo 
o’tashni 
davom 
ettirish  uchun  tarbiya 
koloniyasidan umumiy 
tartibli 
koloniyaga 
o’tkaziladi. 
sud tomonidan 
manzil-
koloniyalardan 
intizomiy jazo 
tarzida o’tkazilgan 
mahkumlar; 
ozodlikdan 
mahrum 
qilish 
bilan 
bog’liq 
bo’lmagan jazo sud 
tomonidan 
ozodlikdan  mahrum 
qilish  jazosi  bilan 
almashtirilgan 
mahkumlar 
o’taydilar. 
 

---

189 
 

 JIKning 
129-moddasida 
nazarda 
tutilgan 
hollarda 
tarbiya 
koloniyalaridan o’tkazilgan mahkumlar; 

 sud  tomonidan  manzil-koloniyalardan  intizomiy  jazo  tarzida 
o’tkazilgan mahkumlar; 

 
qasddan  og’ir  va  o’ta  og’ir  jinoyat  sodir  etganligi  uchun  birinchi 
marta  hukm  qilingan,  ozodlikdan  mahrum  qilish  bilan  bog’liq  bo’lmagan 
jazoni ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo bilan almashtirish tartibida 
sudning ajrimi asosida yuborilgan mahkumlar;  

 
rag’batlantirish  tarzida  yoki  sud  tomonidan  tayinlangan  turmaga 
qamash tariqasidagi ozodlikdan mahrum qilish muddatini o’taganidan keyin 
turmalardan o’tkazilgan mahkumlar o’taydi. 
Ijobiy  tavsifga  ega  mahkumlar  JIKning  104-moddasida  nazarda 
tutilgan tartibda yengillashtirilgan saqlash sharoitiga o’tkaziladi. 
Umumiy  tartibli  bir  koloniyadan  ikkinchisiga  o’tkazilgan  mahkumlar 
jazoni  bu  yerga  o’tkazilgunga  qadar  belgilangan  saqlash  sharoitida 
o’taydilar. 
Tarbiya koloniyasidan o’tkazilgan mahkumlar jazoni yengillashtirilgan 
saqlash sharoitida o’taydilar. 
Koloniyalarda asosan, uch xil sharoitdagi saqlash joylari tashkil etilib, 
ular:  oddiy,  yengillashtirilgan  va  og’irlashtirilgan  sharoitlarga  bo’linishi 
mumkin. 
Bunday 
sharoitlarni 
tashkil 
etish 
mahkumlarni 
saqlash 
yotoqxonalarining  alohida  tashkil  etilishi  bilan  tartibga  solinadi.  Oddiy 
sharoitdagi 
koloniyaga 
odatda, 
mahkum 
sudning 
hukmi 
bilan 
keltirilgandagina kiritib qo’yiladi. 
Keyinchalik  bunday  sharoitdagi  koloniyaga  yengillashtirilgan  yoki 
og’irlashtirilgan  sharoitdan  o’tkazilgan  mahkumlar  ham  kiritilishi  mumkin. 
Bunday sharoitdan yengillashtirilgan sharoitga o’tkazish mahkumlarning JIK 
104-moddasida  belgilangan  qismni  o’tash  mobaynidagi  xulq-atvoriga  qarab 
ma’muriyat  tomonidan  tashkil  etilgan  komissiyaning  xulosasiga  binoan 
o’tkaziladi.  Bu  komissiyaning  mahkumga  berilgan  intizomiy  yoki 
rag’batlantirish  choralarini  o’rganib  chiqishga  ko’ra  hal  qilinadi. 
Yengillashtirilgan sharoitga o’tkazish mahkum uchun ijobiy tarbiyalashning 
asosi  bo’lib  hisoblanadi  va  uning  xulq-atvorining  yaxshilanishi  natijasida 
jazoni  muddatidan  avval  bekor  qilish  yoki  yengilrog’i  bilan  almashtirish 
haqida uqtiriladi. 
Odatda,  mahkumni  jazo  muddati  tugashiga  yaqin  qolganida  ularni 
yengillashtirilgan  sharoitga  o’tkazish  maqsadga  muvofiq  hisoblanadi  va 
bunday sharoitda saqlanayotgan mahkum ozodlik belgilarini sezishi va unga 
ko’nikish imkoniyatiga ega bo’la oladi.  

---

190 
 
Mahkumni  intizomiy  jazolash  turi  sifatida  huquqlari  cheklangan 
sharoitga  o’tkazib  qo’yish  mahkumlarni  yana  keyinchalik  ijobiy  xulqi, 
mehnatga  halol  munosabatini  hisobga  olib,  bunday  huquqiy  cheklash  yoki 
kartserda  saqlash  muddati  tugashi  bilan  mahkumga  belgilangan  intizomiy 
chora  bekor  qilinib,  mahkum  yana  ilgarigi  huquqlarga  ega  bo’ladi.  Bunday 
huquqiy  cheklashlarni  muddatidan  oldin  ham  olib  tashlash  mumkin.  Bu 
qoida mahkum jazoni o’tab bo’lganiga qadar tatbiq etiladi. 
Mahkumlarga belgilanadigan sharoitlar koloniyaning rejim turiga qarab 
bir-biridan  farq  qiladi.  Umumiy  rejimli  koloniyalarda  oddiy  sharoitda 
saqlanayotgan mahkumlar umumiy yotoqxonalarda saqlanadi.  
Umumiy tartibli koloniyalarning kartserlarida bir kishilik kameralarida 
mahkumlarni  saqlash  tartibi  haqida  ham  so’z  yuritamiz.  Mahkumlarga 
nisbatan  boshqa  ta’sir  o’tkazish  choralarini  qo’llash  ijobiy  natija  bermagan 
hollarda, ular umumiy koloniyalarning kartserlarida bir kishilik kameralariga 
o’tkaziladilar,  bunda  jazoni  o’tash  rejimi  talablarini  qasddan  buzgan 
hollarda,  saqlash  muddati  6  (olti)  oygacha,  ayollar  saqlanadigan 
koloniyalarning  kartserlarida  esa  3  (uch)  oygacha  bo’lgan  muddatda 
belgilanadi. 
Umumiy  tartibli  koloniyalarda  jazoni  o’tash  shartlari  JIKning  117-
moddasida  belgilab  qo’yilgan  bo’lib,  unga  ko’ra,  umumiy  tartibli 
koloniyalarda  mahkumlar  umumiy  turar  joylarda  yashaydilar.  Mahkumlar 
belgilangan  eng  kam  ish  haqi  miqdorining  ikki  baravarigacha  bo’lgan 
summaga  oziq-ovqat  mahsulotlari  va  eng  zarur  narsalar  sotib  olishlari 
mumkin.  
 
Mahkumlar yil mobaynida: 

 
to’rt marta qisqa muddatli va to’rt marta uzoq muddatli uchrashuv; 

 
olti marta telefon orqali so’zlashuv; 

 
oltita posilka yoki yo’qlov; 

  oltita banderol olish huquqiga ega.  
 
Mahkumlarga 
uchrashuvlar 
sonini 
belgilash 
JIKning  
76-moddasi  va  umumiy  tartibli  muassasaning  ichki  nizomi  asosida  amalga 
oshiriladi.  Masalan,  ushbu  moddada  uzoq  muddatli  uchrashuv  mahkumning 
iltimosiga  ko’ra  qisqa  muddatli  uchrashuv  yoki  telefon  orqali  so’zlashuv 
bilan almashtirilishi mumkin.  
Shuningdek,  umumiy  tartibli  koloniyalarda  ijobiy  tavsifga  ega 
mahkumlar 
JIKning 
104-moddalarida 
nazarda 
tutilgan 
tartibda 
yengillashtirilgan  saqlash  sharoitiga  o’tkaziladi.  Ular  kodeksning  113-

---

191 
 
moddasiga  ko’ra,  belgilangan  jazo  muddatining  qolgan  qismini  manzil-
koloniyalarda  o’tashadi.  Shuningdek,  o’zining  xulq-atvori  bilan  namuna 
bo’ladigan  mahkumlar  qo’shimcha  ravishda  yil  davomida  belgilangan 
huquqlarga bitta uchrashuv, bitta telefon orqali so’zlashuv, bitta posilka yoki 
yo’qlov olishlari mumkin.