Ma’ruza 12 Mavzu: Jelatin kapsulalari va mikrokapsulalar. Ularni tayyorlashda ishlatiladigan dori va yordamchi materiallar

MIKROKAPSULALAR (MICROCAPSULAE) 

  

Mikrokapsulalar yangi dori turi bulib, mayda zarracha, tomchi, gazsimon moddalar, xatto 

mikroorganizmlarni 

xam 

kobiklash 

imkoniyatini 

beradi. 

Umuman 

fizik-kimyoviy 

xususiyatlaridan kat’i nazar mavjud bulgan xamma moddalarni bu turda tayyorlash mumkin. 

Mikrokapsulalash  fakat  dori  ishlab  chikarishda  emas,  xalk  xujaligining  xamma  soxasi  (kishlok 

xujaligi, ozik-ovkat sanoati, kosmetika, maishiy xizmat) da keng mikyosda ishlatilmokda.  

Kobik  xosil  kiladigan  moddalar  kapsulaga  yaxshi  yopishishi,  uning  germetik  va  elastikligini 

ta’minlashi kerak. Kobiklovchi moddalarni 4 ta asosiy guruxga bulish mumkin: 

1.  Suvda  eriydigan  birikmalar  —  jelatina,  kraxmal,  PVP,  KMS,  GOES,  polivinil  spirt  va 

boshkalar. 

2.  Suvda  erimaydigan  birikmalar  —  kauchuk,  ES,  ATS,  PE,  PP,  poliamid,  sellyuloza  nitrat, 

silikonlar. 

3.  Mum  va  lipidlar  —  parafin,  spermatset,  asalari  mumi,  stearin  va  palmitin  kislotalar,  setil  va 

lauril spirtlar. 

4.  Ichakda  eriydigan  birikmalar  —  shellak,  zein,  atsetoftalat,  atsetobutirat,  atsetosuksinat 

sellyulozalar. 

Dorilarni  mikrokapsula  xolida  berishdan  maksad  noxush  xid  va  mazani  yukotish,  dorilarning 

uchuvchanligini,  yonuvchanligini,  tashki  muxit  ta’sirini  kamaytirishdan  iboratdir.  Bulardan 

tashkari,  mikrokapsulalar  kobik  bilan  koplanganligi  tufayli  dorilarning  ta’sir  kilish  muddati 

uzaytiriladi xamda kerak a’zoga ta’sir kilishiga erishiladi. 

Mikrokapsula tayyorlash usullari.  Bu maksadda uch xil usuldan foydalaniladi: fizik, kimyoviy, 

---

fizik-kimyoviy.