Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti ichki kasalliklar propedevtikasi kafedrasi "tasdiqlayman"

Traxeya va bronxlar. Traxeya xiqildoqning pastki qismidan ya‘ni IY-YI bo‘yin 
umurtqalari ro‘parasidan boshlanib, u ko‘krak umurtqasi ro‘parasigacha davom 
etadi va shu joydan o‘ng va chap bronxlarga bo‘linadi. Bronxlar o‘pka to‘qimasiga 
kirib, xuddi daraxt shoxiga o‘xshab, juda ko‘p mayda bronxchalarga tarmoqlanadi 
va bora-bora alveola pufakchalarini hosil qiladi. 

---

Traxeya va bronxlar nafas yo‘li xisoblanib, ular havoni ilitib, namlab, mayda 
chang zarrachalaridan tozalab, o‘pka alveolalariga o‘tkazadi. 
O’pka. Bir juft bo‘lib, (o‘ng va chap), qonussimon tuzilgan. Ular ko‘krak 
qafasining, ikki tomonidan joylashgan. O‘ng o‘pka kattaroq bo‘lib, yuqori, o‘rta va 
pastki bo‘laklardan iborat. Chap o‘pka esa yuqori va pastki bo‘lakdan tashkil 
topgan. O‘pka to‘qimasi daraxtsimon shakldagi o‘rtacha, mayda va eng mayda 
bronxchalardan hamda pufakchasimon alveolalardan tashkil topgan. O‘pkaning 
nafas olish va chiqarish funksiyasini asosiy alveolalar bajaradi. Alveolalarning soni 
ikki o‘pkada 750 mln atrofida bo‘ladi, o‘pkalar tashqi tomonidan plevra pardasi 
bilan o‘ralgan. U ikki qavatdan (ichki va tashqi) iborat bo‘lib, ular orasida torgina 
plevra bo‘shlig‘i hosil bo‘ladi. 
Plevra bo‘shlig‘i ichidagi bosim atmosfera bosimiga nisbatan kam bo‘ladi. 
Bu esa nafas olgan paytda o‘pka to‘qimasining kengayishiga va undagi 
alveolalarga havo kirishiga, nafas chiqarganda esa torayib, alveolalardagi havoni 
qisib chiqarishga imqon beradi. 
NAFAS OLISH 
Nafas organizmga kislorodning uzluksiz to‘shib turishini va karbonat 
angidrid gazi va suv buglarini ajralib chiqishini ta‘minlaydigan asosiy xayotiy 
jarayondir. 
Ko‘krak qafasining o‘lchovlarining qaysi yo‘nalishda o‘zgarishiga qarab, 
nafasning ko‘krak, qorin va aralash tiplari farq qilinadi.