Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi

2) So‘z yasalishi bo‘limimda: so‘z yasalishi haqida; hozirgi va tarixiy so‘z yasalishi, so‘z yasalishi usullari, 
so‘z  yasalishi  strukturasi,  ot,  sifat,  fe’l,  ravish  so‘z  turkumlaridan  so‘z  yasalishi,  so‘z  yasalishi  tilshunoslikning 
alohida bir bo‘limi ekanligi, o‘ziga xos belgilari bilan talabalar qurollantiriladi, qisqartma so‘zlar haqida muammoli  
mulohazalar. 
3) Morfologiya bo‘limida: Grammatika, uning o‘ziga xos xususiyatlari, morfologiya, uning grammatikaning 
bir  qismi  ekanligi,  garmmatik  ma’no,  grammatik  kategoriya,  grammatik  shakl,  grammatik  va  ma’noni  yuzaga 
keltiruvchi vositalar, shakl turlari va tillari bilan tanishtiriladi;  
So‘zlarni turkumlarga ajratish tamoyillari, mustaqil, yordamchi va modal so‘z, undov so‘z, taqlidiy so‘zlarga 
bo‘linishining asoslari; Ot so‘z turkumi, uning o‘ziga xos ma’no va grammatik xususiyatlari; Yakka predmetning va 
bir  turdagi  predmetlarning  atamasi  bo‘lishiga  ko‘ra:  atoqli  va  turdosh  otlarga  bo‘linishi,  atoqli  otlar  mohiyati  va 
nimalarga  atama  bo‘la  olishi;  turdosh  otlar  mohiyati,  uning  aniq  normalarga  va  mavhum  predmetlarga  nom 
bo‘lishiga ko‘ra;  aniq  va  mavhum otlarga  bo‘linishi,  shaxs va  narsa  otlari,  sanaladigan  va sanalmaydigan  otlar 
yakka va jam otlarga bo‘linishi, bo‘linish asoslari; otlarda son, egalik, kelishik kategoriyalari, mohiyati o‘ziga xos 
xususiyatlari, modal ma’no bildiruvchi: sintetik, analitik, juft va takroriy shakllari bilan tanishtirish;  
Sifat o‘ziga xos jihati, asliy va nisbiy sifat, ma’no turlari, daraja kategoriyasi, modal ma’no shakllari; Son 
o‘ziga  xos  leksik-grammatik  xususiyatlari,  miqdor  va  tartib  sonlar,  miqdor  sonning  turlari,  shakl  yasovchilari, 
otlashishi; Olmoshning ko‘rsatuvchi so‘z turkumi ekanligi, ma’no turlari, ot, sifat, son, ravish o‘rnida qo‘lanuvchi 
olmoshlar,  olmashlashish  haqida;  Fe’l,  o‘ziga  xos  jihatlari,  o‘timli  va  o‘timsiz,  bo‘lishli  va  bo‘lishsizlik,  nisbat, 
zamon,  mayl,  tuslanish  kategoriyalari,  fe’lning  vazifasiga  ko‘ra  shakllari  (harakat  nomi,  sifatdosh,  rivishdosh, 
harakat xarakteristikasini va modal ma’no ifodalovchi shakllari) (sintetik, analitik, ko‘makchi, to‘liqsiz fe’llar, juft va 
takroriy  shakllar)  haqida  ma’lumot  berish,  yasalishi;  Ravish,  o‘ziga  xos  jihati  (o‘zgarmasligi),  ma’no  turlari, 
yasalishi,  daraja  kategoriyasi,  ravishning  sintetik,  juft,  takroriy kabi shakllari  haqida,  yordamchi  so‘z  turkumlari: 
ko‘makchi, uning mohiyati, turlari: bog‘lovchi, vazifasiga ko‘ra turlari, bog‘lovchi vazifasidagi so‘zlar: yuklama, so‘z 
va  affiks  yuklamalar,  modal  ma’noga  ko‘ra  turlari,  undov  so‘zlar,  ma’no  turlari;  taqlidiy  so‘zlar,  ma’no  turlari 
kabilar fikr yuritiladi. 
An’anaviy tilshunoslikda bu haqida olimlar mulohazalari yoritiladi.