Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi



Download 2,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/245
Sana02.09.2021
Hajmi2,09 Mb.
#162437
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   245
Bog'liq
ona tili morfemika soz yasalishi morfologiya fanining oquv-uslubiy majmuasi

                       1.1. O‘quv materiallarining tarkibi. 
O‘quv semestri 
Ma’ruza 
Amaliy mashg‘ulot 
Mustaqil ish 
3, 4, 5. 
62 
64 
20 
 
 
 


1.2. Fanni o‘qitishda yangi pedagogik texnologiyalar. 
 
Ma’ruza disput, savol-javob asosida tashkil etiladi. 
«Ona  tili  (morfemika,  so‘z  yasalishi,  morfologiya)»  fani  bo‘yicha  amaliy  mashg‘ulotlar  o‘qitishning  ilg‘or 
texnologiyasi  ta’lim  usulida,  asosida  olib  boriladi.  Test  usulidan  foydalaniladi.  Test  kompyuterda  o‘tkaziladi. 
Amaliy mashg‘ulotda interaktiv usul ham qo‘llaniladi. 
 
2.1. Fanning asosiy bo‘limlari. 
Morfemika ( 4 soat). 
 Morfemika-so‘z  ma’noli  qismlari  haqidagi  ma’lumot.    So‘zning  ma’noli  qismlari  morfemalar  ekanligi. 
Morfema  so‘zning  eng  kichik  ma’noli  qismidir.  Morfemalar  bildiradigan  ma’nolarga  ko‘ra:  O‘zak  va  affiksal 
morfemalardan iboratligi. O‘zak morfema so‘zda ishtirok etadigan, bo‘linmas leksik ma’noli qism ekanligi, affiksal 
morfema o‘zicha mustaqil leksik ma’no ifodalay olmaydigan, o‘zakka qo‘shilib, leksik yoki grammatik ma’noning 
xizmat  qiladigan  morfema  ekanligi.  Ularning  so‘z  yasovchi,  shakl  yasovchi,  so‘z  o‘zgartiruvchi  morfemalarga 
bo‘linishi,  ularning  o‘ziga  xos  xususiyatlari.  Biror  so‘z  shakliy  jihatdan  o‘zak  yoki  affiksal  yoki  har  ikkalasidan 
tashkil  topgandek  ko‘rinish  mumkinligi,  ammo  bu  so‘z  qismlarga  ajratilganda  har  bir  qismning  o‘z  ma’nosi 
bo‘lmasa, o‘zak va affiksal morfemalarga ajratib bo‘lmasligi. 
So‘z tarkibida mustaqil ma’noli qism ko‘rinib tursa-da, lekin unga qo‘shilgan qismda affiksga xos ma’no va 
vazifaga  ega  bo‘lmasa,  bunday  so‘zlarning  morfemalarga  ajralmasligi.  So‘z  strukturasida  yuz  bergan  fonetik 
o‘zgarish tufayli o‘zak bilan affiks o‘rtasidagi aloqa sezilarsiz holga kelib qolishi. Biror yordamchi so‘zning affiks 
holiga kelib qolishi mumkinligi. Aslida mustaqil morfema hisoblangan birdan ortiq affiksning bir affiks  holiga kelib 
qolishi. 
So‘z yasovchi affiks so‘zning leksik ma’no ifodalovchi qismiga shakl yasovchi affikslarning formal qismga, 
so‘z  o‘zgartiruvchilarning  gapdagi  vazifani  belgilovchi  qismga  kirishi  haqida.  Affiksal  morfemalarga  so‘zga 
qo‘shilish  tartibi.  O‘zbek  tilida  affikslarning  suffiks  xarakterdaligi,  predmetlar  ham  mavjudligi.  Affikslarning 
strukturasiga  ko‘ra  sodda  va  qo‘shmaligi.  So‘zlardagi  singari  affikslarda  ham  ko‘p  ma’nolilik,  omonimlik, 
sinonimlik, antonimlik xususiyatlarning bo‘lishi. 

Download 2,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish