Одилхон қори Юнусхон ўғли ҚЎшничилик ҳАҚлари ва одоблари

унинг бўйнидан бунақа сиқиб 

---

71
олмаслигинг керак эди, қўшнига етказиладиган 
азиятнинг кичиги бўлмайди”, дея танбеҳ 
берадилар. Шунга кўра Умму Салама онамизнинг 
қўшнига оид бўлган, гап тушунмайдиган бир 
жонивор қиёфасидаги чақирилмаган меҳмондан 
ўз нонини қайтариб олиш учун мажбуран қилган 
хатти-ҳаракатлари ҳам Набий алайҳиссалом 
томонларидан қўшнига нисбатан озор ўлароқ 
баҳоланди. Ҳадиснинг бошқа ривоятларида “
уни 
бўйнидан бунақа сиқиб олмаслигинг керак 
эди” жумласи тушиб қолади ва фақатгина 
Пайғамбаримизнинг: “
қўшнига етказиладиган 
азиятнинг кичиги бўлмайди” деган сўзларигина 
келтирилади. У ҳолда нафақат қўшнининг 
жониворини куч билан тутиб олиш, балки унинг 
оғзидаги нонни тортиб олиш ҳам қўшнига етадиган 
кичик бир азият эканлигини тушуниш мумкин, 
валлоҳу аълам.
Мазкур ривоят нима бўлганда ҳам қўни-
қўшниларга тааллуқли ишларда диққатли бўлиш 
кераклигини ҳамда уларга етказиладиган азият ва 
озорнинг катта-кичиги бўлмаслигини англатади. 

---

72
ҚЎШНИСИ ОЧ ҚОЛИБ, ЎЗИ ТЎҚ БЎЛМАС
Умар разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади [44]: 
“Мўмин киши қўшниси оч қолиб, ўзи тўқ бўлмас!” 
(Имом Аҳмад ривояти)
. 
Ушбу муборак ҳадис ҳам аввалроқ келтирилган 
ҳадиси шарифлар қаторида қўшниларга егулик 
жиҳатидан ғамхўрлик қилишга ундайди. Қанча-
қанча одамлар қўшниларини таом чиқариб 
йўқлашга лоқайд қарайди. Баъзилар хонадонида 
эҳтиёждан зиёда таом тайёрланади, ортиб қолгани 
эса челакка ташлаб юборилади. Ваҳоланки, 
қўни-қўшнилари орасида нима билан қоринни 
тўйғазишни билмай юрган, очин-тўқин уйқуга 
ётувчи кишилар ҳам бўлади. Бу ҳолат қўшничилик 
ҳақларига зид ва олижаноблик қоидасига тўғри 
келмайдиган ишдир. 
Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳумодан 
ривоят қилинади [45]: