Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

9.22.Маблағлар ва рискларни тақсимоти 
Энди 
ахамиятли 
лойихаларни 
амалга 
оширишни 
енгиллаштирувчи рискни қайта тақсимлаш имкониятлари қандай 
эканликларини кўриб чиқамиз. Рискни такисмлаш ва бирлаштириш 

---

712 
имкониятлари янги товар турларини ташкил этиш ва илмий 
текшириш фаолиятини активлаштиришга олиб боради. Янги дори 
тайёрлаш-фармацевтика препаратини ташкил этиш мисолини кўриб 
чиқамиз. 
Янги дори ишлаб чиқариш ва уни тестдан қайтадан ўтказиш
узоқ муддатга мулжалланган оғир ва қийин жараёндир
4
.
Мисол учун аникрок мисол келтирамиз.
Мисол учун, айрим илмий олимлар шамоллаш билан боғлик янги 
препарат яратди. Қайта ишлаш учун, унга ишлаб чиқариш ва тестдан 
ўтказиш учун миллион долл. талаб этади.
Мазкур жараёнда эхтимоли кам бўлиб, мазкур препарат тижорат 
ютуғига олиб чиқсин.
Хатто, агар олимни банк хисобида талаб қилган миллион суми 
бор, у , бундай суммани рисковат қилишга имкони бор, шунинг учун 
қўйилмасини дори ишлаб чиқаришга қўймокда..
Бунинг ўрнига у янги дори препарати қайта ишлаш учун 
компанияга асос солди ва бошқа инвесторларни жалб қилиб, унинг 
очиш билан боғлик потенциал даромад ва рискни тақсимлайди.
Рискли инвестицияни амалга ошириш нафакат рискни тақсимлаш 
ва бирлаштиради, балки рискни қабул қилишни ихтисослаштиради.
Потенциалли инвесторлар у ёки бу корхонага ўз пулини қўйиб, 
бир турли риска бориши мумкин, хеч качон бошқасига эмас. Мисол 
учун, курилиш фирмаси шахарни бир чеккасида янги савдо маркази 
қуришга қарор қилди.
4
По данным Джужи Льюент (Judy Lewent), вице-президента по финансам из Merck, (Harvard Business Review, 
January/February 1994), на то, чтобы разработать и вывести на р новый лекарственный препарат, 
требуется 359 миллионов долларов и десять лет При этом к мерческого успеха добивается только три 
препарата из десяти 

---

713 
Банк ташкилотлари ва бошқа кредит уюшмалар ёнгинга қарши 
суғурта 
қилиш 
шарти 
билан 
лойихани 
молиялаштиришга
келишилди. 
Бошқача айтганда, кредиторлар рискни ўзига оляпти, савдо 
маркази тижорат ютугига эга эмас, ёнғин рискига ўз қўйилмасини 
қўйишни хохламаяпти.
Қанчалик ихтисослашган суғурта компаниялари мавжуд бўлиб, 
булар қайсики ёнғгин рискини ўз зиммасига олишга тайёр, янги савдо 
марказини кўрилишни молиялаштириш тўхтатилиши мумкин.