‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya



Download 5,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/253
Sana27.08.2021
Hajmi5,99 Mb.
#157064
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   253
Bog'liq
77umumiypsixologiyapdf

B. G.Anctnyevningfikricha, 
“O n g  p six o lo g ik  f a o liy a t s i­
f a tid a  h is-tu yg  ‘uli v a  m an- 
tiq iy  b ilim la rn i j o  ‘shqin, 
о ‘za ro   b o g  ‘lanishi,  b ir  
butun  bo ‘lib  ishlashini 
ta  ’m in laydigan   v a  h ar 
birin i a lo h id a  bilim  d eb  
a n iq la yd ig a n  siste m a d ir ”.
50


PSIXIKANING ONTOGENEZDA VA FILOGENEZDA 
RIV О JL ANISHI
Psixikaning ontogenezda rivojlanishi -  inson tug‘ilgan vaqti- 
dan boshlab voyaga yetgunga qadar murakkab psixik rivojlanish yo- 
shidan  o‘tadi.  Agar  bolaning  tug'ilgan  birinchi  yilidagi  psixikasini
5-6 yildan so‘nggi psixika bilan taqqoslasak, uning ma’lumot qabul 
qilishi nafaqat miqdorda, balki sifatida farq bo‘ladi.
Tashqi faoliyatni ichki faoliyatga ta’siri, aks etishi bu tashqi faoli- 
yat oldindan mavjud bo‘lgan “rejalashtirilgan ong”ga ko‘chib o ‘tishi 
degani emas; bu shunaqangi jarayonki unda o‘sha ichki plan (sistema) 
shakllanadi.  Ong bu, bevosita subyektga ochiladigan olam manzara- 
sidir, unda subyektning o‘zi ham, shuningdek, uning faoliyati va holati 
ham kiradi deb hisoblaydi Leontev.  Dastlab ong faqatgina subyektga 
atrofidagi  olamni  ochib beradigan psixologik ong va psixik rivojlanish 
sifatida  qaraladi;  keyingi  bosqichlarda  faoliyat  ongning  predmetiga 
aylanadi,  bu  bosqichda  boshqa  insonlaming  harakatlarini,  ulardan 
kelib chiqib esa  subyekt o‘zining shaxsiy harakatlarini anglay bosh- 
laydi.  Natijada  aql-idrokimizdagi,  «rejalashtirilgan  ong»dagi  ichki 
harakatlar  vujudga  keladi.  Ongdagi  ko‘rinish  yoki  tasvir  haqiqiy 
ko‘rinishga  aylanadi,  ya’ni  xayolan  harakat  qilish  mumkin  bo‘lgan 
model (nusxa)ga aylanadi.  Bu ishlaydigan sistema insonning sergak- 
lik holati yoki boshqa so‘z bilan aytganda,  insonning o ‘ziga xos  ser- 
gaklik xususiyati bu ongdir.
Ananyevning fikricha,  ong harakat ta’sirining murakkab qismi  si­
fatida faoliyat ko‘rsatadi.  Ongning dastlabki xususiyatlari -  bu idrok 
qilish  va  insonning  bolalik  vaqtidagi  o‘zining  shaxsiy  harakatlari 
natijasida paydo bo‘lgan kechinmalaridir. Asta-sekin nafaqat harakat 
ta’siri,  shuningdek,  bolaning  faoliyat jarayoni  ham  anglab  yetiladi. 
Ongning  o ‘ziga  xos  rivojlanishida  inson  alohida  harakatlami  baja- 
rishidan,  bir  maqsadga  qaratilgan,  rejalashtirilgan  faoliyatga  o‘tadi. 
Shu holda,  sergaklikning butun holati yaxlit “ong oqimi” yuzaga ke­
ladi,  bu bir  faoliyatdan boshqa bir  faoliyatga  o‘tishini  anglatadi.  “Ong
51


butun  borliqni  faol  aksi  sifatida,  insonning  amaliy  faoliyatini  uni 
o‘rab turgan olamda, muhitda tartibga solib turadi”.

Download 5,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish