Arab tili fonetikasi va uning tasnifi

Arab tilidagi o`ziga xos undoshlar 

Ma’lumki,  dunyoning  barcha  tillaridagi  kabi,  arab  tilining  ham  o‘ziga  xos 

talaffuz  qilinuvchi  undosh  tovushlari  mavjud  (ularning  soni  10  ta).  Ular 

o‘zbek  va  rus  tillarida  uchramaydi.  Shu  bois  ularni  talaffuz  qilish  nisbatan 

qiyinroqdir.  Mazkur  tovushlarning  maxrajlari,  ya’ni  talaffuz  qilish  o‘rni  va 

unda ishtirok etuvchi nutq a’zolari haqida barcha nashr qilingan arab tilining 

darsliklarida, nazariy jihatdan turli shakllardagi rasmlar bilan  mukammal aks 

ettirilgan  bo‘lsada,  ularni  amaliy  jihatdan  egallab  olish  aksariyat 

talabalarimizga  xanuz  qiyinlik  qilmoqda.  Shu  sababdan  ushbu  amaliy 

qo‘llanmani  tuzishga  zarurat  tug‘uldi.  Undan  ko‘zlangan  maqsad,  hozirgi 

zamon  arab  tilida  qabul  qilingan  adabiy  talaffuzni  egallashda  talabalarning 

amaliy malakalarini hosil qilishdir. 

 

 

 

   “ح”undosh tovishi haqida  

ح  undoshi  hosil  bo‘lish  o‘rniga  ko‘ra  chuqur  bo‘g‘iz   tovushi,  hosil  bo‘lish 

usuliga ko‘ra sirg‘aluvchi, ovozning ishtirokiga ko‘ra jarangsiz tovushdir. «ح» 

---

 

14 

tovushini  talaffuz qilishda  chiqayotgan  havo  halqum  devorlari  orasidan  unga 

qattiq  ishqalanib,  sirg‘alib  o‘tadi.  Talaffuz  jarayonida  hech  qanday  to‘siqqa 

uchramaydi1.  [a],  [ā]  va  [u],  [ū]  unlilari  «ح»  tovushi  bilan  qo‘llanilganda 

o‘zgarmaydi,  ammo  [i],  [ī]  unlilari  esa  rus  tilidagi  «ы»  tovushini  qisman 

ifodalaydi