2-Amaliy mashg’ulot: kimyoning asosiy qonunlari masalaning qo`yilishi

---

2-Amaliy mashg’ulot:KIMYONING ASOSIY QONUNLARI

  

 

Masalaning qo`yilishi: Tinglovchi variant bo`yicha bеrilgan masalani ishlashi 

va kеrakli natija olishi lozim. 

Modda tarkibining doimiylik qonuni 

 

Moddalar o’zaro ta’sirlashganda boshqa xil murakkab moddalar hosil bo’lish 

ham ularning miqdoriy nisabatlariga bog’liq. Masalan temir sulfid molekulasi bir 

atom temir bilan bir atom oltingugurtning birikishidan hosil bo’lgan. Ularda atom 

massalarining nisbati Ar(Fe):Ar(S)=56:32 ekanligi FeS formuladan ko’rinib 

turibdi. Bu massa nisbatlarni eng kichik butun sonlarda belgilasa, 7:4 bo’ladi. 

Temir sulfid tuzini boshqa usul bilan ham olish mumkin, masalan natriy sulfid va 

femir(II)xlorid ta’sirlashuvidan:              Na

2

S + FeCl

2

 → FeS + 2NaCl 

 

Avvalgi usulda ikkita oddiy moddaning birikishidan temir sulfid hosil 

bo’lgan bo’lsa; ikkinchi usulda u ikkita murakkab moddalar tarkibidagi elementlar 

atomlarining qayta guruhlanishidan hosil bo’ladi.  

Shunga qaramay, har ikki usul bilan olingan temir sulfid tarkibidagi elementlar-

ning massa nisbatlari bir xil – 7:4. 

 

Suv molekulasi formulasi H

2

O dan ikki massa qism vodorod bilan 16 massa 

qism kislorod birikkanligi ko’rinib turibdi: 

2H

2

 + O

2

 = 2H

2

O yoki Ar(H) + Ar(H):Ar(O)=1 + 1:16=2:16. 

Bunda eng kichik massa nisbatlar 1:8 bo’ladi. Suv molekulasi faqat vodorod va 

kislorod molekulalarining ta’sirlashuvidangina emas, balki boshqa kimyoviy 

reaksiyalar paytida ham hosil bo’ladi. Masalan tabiiy gaz yonganda:   

                             CH

4

 + 2O

2

 = CO

2

 + 2H

2

O 

 

Bu misollardan quyidagicha xulosa qilish mumkin. Har qanday sof modda