Microsoft Word ihyo ulimdan sung ziyouz com doc

uzun umr bermaganmidik?! Bas, endi (azoblaringizni) totaveringlar! Endi zolim 

kimsalar uchun biron yordamchi bo‘lmas!» (Fotir, 37-oyat). 

4) jahannam ahli deydi: 

«Parvardigoro, badbaxtligimiz bizlardan g‘olib kelib, adashgan qavm bo‘lib 

qolgan ekanmiz. Parvardigo-ro, bizlarni (jahannamdan hayoti dunyoga) 

chiqargin. Bas, agar yana (kufr va tug‘yonga) qaytsak, u holda shak-shubhasiz 

(o‘z jonimizga) jabr qilguvchidirmiz (ya’ni, jahan-nam azobiga loyiqdiriiz)» 

(Mo‘minun, 106-107-oyatlar). 

Alloh taolo javob beradi: 

«(Jahannamda) xor bo‘lingiz va Menga so‘z qotmangiz!» (Mo‘minun, 108-

oyat). 

Bu javobdan so‘ng jahannamiylar abadiy gapirmaydilar». 

Rasuli akram dedilar: «Qiyomat kuni o‘lim, bamisoli, ko‘zlariga oq tushgan ko‘y 

suvratida keltiriladi. So‘ngra u jannat va do‘zax orasqda so‘yiladi. Keyin: «Ey jannat ahli! 

O’limi yo‘q boqiy saodatga kelinglar. Ey do‘zax ahli! O’limi yo‘q mangu shaqovatga 

kelinglar» (Buxoriy, Muslim rivoyati). 

Hasan Basriydan shunday rivoyat qilinadi: «Odamlar ichida do‘zaxda ming yil qolib, 

keyin chiqadigani ham bor. Koshki, o‘sha kishi bo‘lsam!» 

Alloh undan rozi bo‘lsin, Hasan Basriyning bir burchakda yig‘lab o‘tirganini ko‘rishdi. 

Undan: «Nega yig‘layapsiz? deya so‘rashdi. «Jahannamga uloqtirilib, e’tiborsiz 

qolishimdan dahshatga tushyapman» dedi Hasan Basriy, 

Jahannam ahliga mana shuiday nihoyasi yo‘q azob, sinov va hasratlar yuzlanadi. 

Azobning eng qattig‘i - jannatni, Alloh taoloning roziligini boy berib qo‘yganlari uchun 

---

Ihyou ulumid-din. O’limdan so’ng. Imom G’azzoliy 

 

 

www.ziyouz.com kutubxonasi 

33

hasrat chekishlaridir. Allohning roziligi kabi eng oliy ne’matni dunyodek arzimas 

matohga sotganlarini anglagan paytda bu hasratning achchikligi chidab bo‘lmas darajaga 

yetadi va ular buni butun vujudlari bilan to‘xtovsiz his qilib turadilar. 

Ha, ular oliy ne’matni o‘tkinchi dunyoling arzimas, kir-chirkin istaklariga alishdilar. 

Keyin: «Voy, bunchalik. hasrat! Rabbimizga isyon qilib, o‘zimizni halok qilibmiz! Nimaga 

shoshildik? Ozgina sabr qilsak, muddati ko‘z ochib. yumishga teng kunlar allaqachon 

tugab, hozir olamlar Parvardigorining huzurida rizo mulkini qo‘lga kiritgan 

bo‘lmasmidik?!» deb qolishadi. 

Qanday musibat! Ular borini boy berishdi.Endi ular uchun dunyoning birorta ne’matu 

lazzati qolmadi. Keyin ularga jannat ne’matlari ko‘rsatildi. Balki, shu ne’matlarga guvoh 

bo‘lishmasa, hasratlari ziyoda bo‘lmasmidi?! 

Rasuli akram shunday dedilar: «Qiyomat kuni odamlar do‘zaxdan jannat tomon olib 

kelinadi. Ular jannatg‘a shu darajada yaqin bo‘lishadiki, hatto jannatning bo‘yini 

hidlashadi, u yerdagi qasrlarni va Alloh jannat ahli uchun hozirlagan narsalarini 

ko‘rishadi. Shunda ularga bu yerdan jo‘nab qolishlari, jannatda ular uchun nasiba 

yo‘qligi nido qilinadi. Ular shunday bir hasrat bilan qaytishadiki, na avvalgilarga va na 

oxirgilarga bunday hasratning misli ko‘rilgan. Keyin ular: «Ey Parvardigoro! Koshkk, jan-

natingdagi savoblarni va u yerda do‘stlarishta hozirlagan narsalarni ko‘rsatmasdan bizni 

jahannamga kiritsang, bizga chandon yengil bo‘lardi» deyipgadi. Shunda Alloh taolo 

ularga aytadi: «Sizlar yoningizda hech kim yo‘k paytda katta gunohlarni qilib, men bilan 

kurashga chog‘landingiz. Qachon odamlarga yo‘liqqaningizda. itoatkor bo‘lib qoldin-giz. 

Qalbingizda Menga nisbatan haqsizliklar sodir etgan holda, odamlarga buning xilofini 

ko‘rsatdingiz. Mendan emas, odamlardan qo‘rqdingiz. Meni emas, odamlarni 

ulug‘ladingiz. Odamlar uchun (eng aziz narsalaringizdan ham) kechdyangiz, Men uchun 

kecholmadingiz. Bas, bugun sizlar mahrum bo‘lgan abadiy savob barobarida alamli 

azobni totingiz» (Abu Hudba) rivoyati. 

Ahmad ibn Harb shunday deydi: «Oramizda shundaylar borki, soyani quyoshdan 

afzal sanashadi-yu, jannatni do‘zaxdan ortiq ko‘rmaydi». 

 Iso alayhissalom dedilar: «Qancha sog‘lom gavdalar, go‘zal! yuzlar, fasih tillar bor, 

ertaga jahannam eshiklari oldida «dod-voy» solib qolishadi». 

Dovud alayhissalom aytadi: «Allohim! Quyoshingning taftiga sabrim yo‘q. 

Do‘zaxingning taftiga qanday chidar ekanman? Rahmating savtiga sabrim yo‘q, azobing 

ovoziga qanday toqat qilar ekanman?!» 

Ey miskin! Bu aytilganlar jahannam dahshatlaridan bir tomchi. Bilginki, Alloh taolo 

do‘zaxni va uning dahshatlarini yaratdi, ko‘paymaydigan va kamaymaydigan do‘zax 

ahlini ham yaratdi, bu bitgan ishdir: