Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi

Nerv sistemasini gigyenasi. 
O’sib kelayotgan yosh avlodning sig’lig’ini saqlash masalasi keng 
ma’nodagi tushuncha bo’lib o’quvchilarning charchashi- ya’ni, toliqishi va o’ta 
charchashining oldini olish vazifasini ham o’z ichiga oladi, bu esa birinchi 
navbatda o’quvchining o’ta toliqishiga yo’l qo’ymaslik bilan bog’liqdir. Bu 
masala maktabdagi pedagoglar va mediklar, ota- onalarning diqqat markazida 
turishi lozim. “Maktab kasalliklari” deb ataluvchi kasalliklarning oldini olish 
hozirgi vaqtda o’quvchilar tarbiyasi bilan shug’ullanuvchi har bir kishining 
asosiy vazifasidir.  
Shuni ta’kidlash kerakki, hozirgi zamon sharoitida maktab o’quvchisiga 
optimal o’quv nagruzkasini belgilash muhim actual vazifa hisoblanib, 
birinchidan, o’quv programmasida belgilangan bilimlarni o’quvchi o’zlashtirishi 
ko’zda tutilsa, ikkinchidan, o’quvchining o’z shaxsi extiyoji uchun ham yetarli 
vaqt ajratiladi. Eng muhimi, o’quvchining jismoniy rivojlanishiga, ish 
faoliyatiga va salomatligiga salbiy ta’sir etuvchi omillarning oldi olinadi.                                                                                                                                                    
O’quvchi  yuklamasining  pedagogic  va  gigiyenik  jihatlarini  o’rganish, 
toliqishning  oldini  olish  yo’llarini  izlab  toppish  pedagogika  fani  va  maktab 
o’qituvchilari  oldida  turgan  muhim  masalalardan  biri  hisoblanadi.  Odam 
organizmining barcha to’qima va organlaridagi hayotiy jarayonlar, ularning ishi 
markaziy nerv sistemasi tomonidan boshqariladi.  

---

 
137 
O’quvchi organizmining funksional faoliyati buzilishiga yo’l qo’ymaslik 
uchun o’qituvchilar bilan shifokorlar birgalikda ish kuni, haftasiga va o’quv yili 
choraklarida aqliy va jismoniy faoliyatning almashinib turishini to’g’ri yo’lga 
qo’yishlari kerak. Bir turli faoliyat ikkinchi turli faoliyat bilan almashtirilsa 
ishlayotgan hujayralar dam oladi. O’quvchilarani asab sistemalarini 
charchamasligiva tez toliqib qolmasligi uchun dars gigiyenasiga e’tibor qaratish 
kerak.