5.
Бозор билан боғлиқ бўлмаган фаолият, мулкка эгалик қилиш – бозор
алмашувининг асосий шарти.
Бозорлар ўзининг ҳудудий масштабига кўра локал, миллий ва халқаро
бозорларга бўлинади. Олди-сотди объекти бўлиб,
истеъмол товарлари, ресурслар,
(меҳнат, капитал, эр, тадбиркорлик қобилияти, ахборот) ва хизматлар ҳисобланади.
Товарлар бозори билан бир қаторда пул бозори (қимматбаҳо қоғозлар бозори) ҳам
мавжуд. Бозордаги нархлар олди-сотди жараёнида ёки
ундан олдин шаклланиши
мумкин.
Бозорнинг самарали фаолият кўрсатиши трансакцион
харажатлар билан
боғлиқ. Трансакцион харажатлар - бу товар алмашиш соҳасидаги харажатлардир.
Бу тушунча биринчи бўлиб Р.Коуз томонидан киритилган (1937 й). Трансакцион
харажатлар ўз ичига қуйидаги харажатларни олади:
ахборот олиш, ўзаро келишув
ва учрашувлар билан боғлиқ харажатлар, товарлар хусусиятларини аниқлаш билан
боғлиқ харажатлар, мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш ва бошқалар.