O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Raqamli platformalar tasnifi 
[16]  ga  binoan  raqamli  platformalarni  funksional  jihatdan 
(1.2.4-rasm) va ko‘lami bo‘yicha (1.2.5-rasm)  ikkiga bo‘lish mum-
kin: 

---

31 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.2.4-rasm. Raqamli platformalarni funktsiyalari bo‘yicha  tasniflash 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                             
 
 
1.2.5-rasm. Raqamli platformalarning qamrab olish ko‘lami 
bo‘yicha tasniflanishi 
Funksiyalari 
 
Operatsion 
platforma 
(Uber, Gett, Yandex) 
Innovatsion 
platformалар  
(Android, iOS, 
Micrisoft Windows) 
 
Agregat platforma 
(Alibaba) 
Ijtimoiy platformalar 
(Facebook, 
Instagram 
Instagram) 
Integrallashgan 
platformalar 
(Apple: AppStore, 
iCloud) 
Mobillashtirilgan 
platforma  (CRM -
tizimi) 
Investitsion 
platforma 
(Kickstarter) 
Ta’lim olishga 
mo‘ljallangan 
platformalar  (You 
Tube, Coursera) 
Qamrab olish ko‘lami 
bo‘yicha 
Global platform  
(PayPall, Facebook, 
Instagram) 
Mintaqaviy platforma 
(YandexTaxi, 
Одноклассники) 
Milliy platform  (Qiwi, U 
- Report) 

---

32 
 Har  bir  mukammal  platforma  uchun  besh  hil    foyda-
lanuvchilarni ajratish mumkin (1.2.6-rasm ): 
 
 
 
1.2.6-rasm. Mukammal raqamli platformaning foydalanuvchilar 
(ishtirokchilari) guruhlari  
 

 platforma operatori – platformaning ishlashini ta’minlaydi, 
ishlab chiqish jarayonini boshqaradi; 

 yetkazib beruvchilar – platform orqali reklama qilingan va 
/ yoki sotiladigan tovarlar va xizmatlarni taqdim etadi; 

 iste’molchilar - tovarlar va xizmatlarni sotib oluvchilar; 

 servis  provayderlar –  yetkazib  beruvchilar  va  /  yoki 
iste’molchilar  uchun  muhim  bo‘lgan  funksional  modullarni  yara-
tadi; 

 regulyator –  huquqiy  normalarga  rioya  qilinishini  nazorat 
qiluvchi organ. 
Mavjud raqamli platformalar 4 yo‘nalishda ishlab chiqilgan: 
1. Amaliy  dasturiy  va apparat  yechimlarini ishlab  chiqish 
va amalga  yetkazib  berish  uchun  raqamli  muhitni  tashkil  tadi-
gan platformalar (AndroidOS, iOS, Intelx 86) ; 

---

33 
2. Kommunikatsion  infratuzilmani  va   foydalanuvchilar 
uchun   kontentni    yetkazib beradigan  platformalar  (Telegram, 
ERAGLONASS, GPS, va hokazo) ; 
3. Innovatsion  biznes – modellarni amalga oshirish imkonini 
beradigan bozorda raqamli infratuzilmasini shakllantiradigan plat-
formalar ( Alibaba, eBuy, Amazon) ; 
4. Bozorning  raqamli  infratuzilmasini  shakllantiradigan  va 
katta  ma’lumotlarni  qayta  ishlash  natijalari  asosida  foyda-
lanuvchilarni boshqaradigan platformalar ( Uber, Yandex Taxi) .