|
Raqamli platforma turlarining o‘ziga xos xususiyatlarini
taqqoslash jadvali
Instrumental
raqamli
da’vo
platforma
Infratuzilma
raqamli da’vo
plat forma
Raqamli
dastur
platformasi
Platformaga
asoslangan
asosiy
biznes
Dasturiy
va texnik
yechimlarni
ishlab chiqish
Qaror qabul qi-
lish uchun IT
xizmatlari va
ma’lumotlarni
taqdim
etish
Belgilangan bo-
zorlarda ma’lum
iqtisodiy
qiymatlarning
almashinuvi
Natijada
faoliyat
platformasida
Axborotni vos
ita sifat-
ida qayta ish-
lashga mo‘ljal
langan mah-
sulot
(dasturiy
yoki
apparat
vositalari)
IT - servis va
uning ishining
natijasi -
biznes faoliyat-
ida qaror qabul
qilish uchun
zarur
bo‘lgan ma’lu-
motlar
Bitim Muayyan
bozor ishtirok-
chilari o‘rtasida
tovarlar /
xizmatlar
almashinuvini
o‘rnatuvchi
bitim
Ishtirokchilar
guruhlari
Platforma
ishlab
chiqaruvchisi,
yechim ishlab
chiquvchilari
Axborot provay-
derlari,
platformasi
operator,
platforma
tuzuvchi,
chiquvchilar IT
xizmatlari,
iste’molchilar
IT xizmatlari
Iqtisodiy
ishtirokchilar:
tovarlar /
xizmatlar va
ishlab chiqarish
resurslarini
yetkazib
beruvchilar;
iste’molchilar.
Plat forma
operatori
va regulyatorlari
25
Axborotni
qayta ishlash
darajasi
Axborotni
qayta ishlash-
ning texnolo-
gik operat-
siyalari
Xo‘jalik
subyekti
darajasida
qaror qabul
qilish
uchun ma’lumot
ni ishlab chiqish
Bir nechta
xo‘jalik
yurituvchi
subyektlar o‘rta
sida bitim
tuzish va uni
bajarish haqida
ma’lumotni
qayta ishlash
Asosiy
benefisiar va
uning
talablari
Amaliy
dasturiy
ta’minot yoki
apparat-
dasturiy
yechimlarni
ishlab chi-
qish, texnik
talablar
Iste’molchi ( ma
hsu lot mutax-
assisi ) uchun mi
jozning IT-xiz-
mati, funksional
talablari,
ma’lumot-
larning tar-
kibi talablari
Bozordagi yaku
niy iste’-
molchi, biznes
masalasini hal
qilish, biznes
talablari .
Regulyator
(ixtiyoriy) -
qonuniy
talablar
Misollar
Java, SAP
HANA,
Android
OS, iOS, Intel
x86, Amazon
veb-xiz-
matlari, Mi-
crosoft Azure,
bulutli quyish
General Elec-
tric Predix ,
ESRI ArcGIS
Uber, AirBnB,
Aliexpress ,
Booking.com,
Avito, Boeing
yetkazib
beruvchilari
portali, Ap-
ple AppStore,
AviaSales ,
Facebook,
Alibaba, Yan-
dex Taksi,
Appstore
26
Manba: Dastur B.M.Glazkova rahbarligida ishtirokchilari
tomonidan ishlab chiqilgan tasnif. "Rossiya Federatsiyasining
raqamli iqtisodiyoti"
Umumiy holda, raqamli platformalarning ajralib turadigan
turlari ierarxiyani shakllantirishi mumkin, bunda raqamli raqamli
platformalar infratuzilmaning raqamli platformalari ekotizimlariga
kiritilgan va raqamli platformalar infratuzilma, o‘z navbatida, iqti-
sodiyotning turli sohalarida qo‘llaniladigan raqamli platforma-
larning ishlashini ta’minlaydi (1.2.3-rasm):
1.2.3-rasm. Misollar bilan raqamli platformalar
turi ierarxiyasi
Instrumental raqamli platformalar ma’lumotlarni yakuniy ra-
qamli qayta ishlash texnologiyalariga asoslangan dasturiy-texnik va
dasturiy echimlarni ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish hiso-
biga raqamli iqtisodiyotga va uning samaradorligiga hissa qo‘shadi.
Platforma ishtirokchilari va platformaga ulangan ma’lumotlar
manbalari o‘rtasida o‘zaro ta’sir o‘tkazish uchun yagona axborot
muhiti bo‘lgan infratuzilma va amaliy raqamli platformalar tran-
Amaliy
platforma
Yandex taksi
Uber
Apple App
store
Network
AppStore
Infrastrukturali
platforma
Yandex karta
Google
xarita
GE Predix
Instrumental
platforma
Apple iOS
Web GL
Cloud foundry
27
zaktsion xarajatlarni kamaytirish orqali raqamli iqtisodiyot-
ga o‘z hissalarini qo‘shadilar .
Instrumental raqamli platforma
Instrumental
raqamli
platformalar ushbu texnologiyalar-
ni texnik amalga oshirish uchun vositalarni o‘z ichiga olganligi va
shu kabi vositalarga hujjatlashtirilgan kirish interfeysi mavjudligi
sababli ma’lumotlar bilan ishlash uchun raqamli texnologiyalarga
dasturiy ta’minot yoki apparat-dasturiy ta’minotni ishlab chiquv-
chilarining keng doirasiga ma’lumotlar bilan ishlash uchun kirish
imkoniyatini beradi.
Shunday qilib, raqamli platformalar vositalarini ishlatish or-
qali dasturiy yoki apparat rivojlantirish vaqtni qisqartiradi - appa-
rat resurslari va ularning umumiy xarajatlarini kamaytiradi: qayta-
orqali bir marta ishlab chiqilgan va doimiy saqlab vositalari
ma’lumotlar bilan ishlash.
Instrumental raqamli platformalar ikkala dasturiy kutubx-
onani va ularga asoslangan yoki ulardan foydalangan holda yana-
da murakkab amaliy tizimlarni yaratishda foydalaniladigan das-
turiy va apparat vositalarini o‘z ichiga oladi .
Bozor munosabatlariga instrumental raqamli platformalarni
kiritish platforma egasiga litsenziyani tarqatish yoki xizmat
ko‘rsatish modeliga muvofiq platformaga kirishni platforma orqali
unga asoslangan yechimlar ishlab chiquvchilariga foydalanish
huquqini berish orqali amalga oshiriladi .
Instrumental raqamli platformaga asoslangan platformaning
maqsadi – ma’lumotlarni qayta ishlashning bir yoki bir nechta
texnologiyalari asosida dasturiy yoki dasturiy-apparetli ta’minotni
ishlab chiqish va tuzatish ishlaridan iborat.
Instrumental raqamli platforma bilan bog‘liq bo‘lgan
munosabatlarning asosiy ishtirokchilari quyidagilar: platforma
asosida dasturiy ta’minot yoki dasturiy-apparatli ta’minotni ishlab
chiquvchisi/egasi; ushbu kompleks asosida dasturiy ta’minot yoki
dasturiy-texnik yechimlarni ishlab chiquvchilar hisoblanadi.
Raqamli platformaga asoslangan faoliyatning asosiy foyda
oluvchisi (benefitsiar) amaliy dasturiy ta’minot yoki dasturiy-
apparatli ta’minotni ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi, chunki u
28
platformaning imkoniyatlariga qo‘yiladigan texnik talablarni aniq-
laydi va undan qo‘shimcha qiymat yaratishning keyingi bos-
qichlarda talab qilinadigan vositalarni ishlab chiqarishda qo‘l-
laydi. Benefitsiarning instrumental raqamli platformaga qo‘yadi-
gan talablaring turi texnik talablardir.Instrumental raqamli platfor-
malarning mashhur namunalari: Java, Android, iOS hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
