O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Iste’mol tovarlari turlari va Internetdagi takliflarining 
xususiyatlari 
Mahsulot toifasi 
Ta’rif 
Internetda taklif 
xususiyatlari 
Iste’mol tovarlari 
Odatda  boshqa  to-
varlar  bilan  minimal 
taqqoslash  bilan  tez-
tez  sotib  olinadigan 
iste’mol  tovarlari  va 
xizmatlari.    Bundan 
Ularning  Internetda  sotilishi 
darajasi  past  darajadan  o‘rta 
darajagacha. 
Samaradorlikning  pastligining 
asosiy  sababi  tarmoq  orqali 
bunday  mahsulotlarni  sotib 

---

228 
tashqari,  ularni  asosiy 
mahsulotlar,  impulsli 
(kutilmagan  holatda) 
sotib  olish  mahsu-
lotlari  va  favqulodda 
vaziyatlar  mahsulot-
lariga 
ajratish 
mumkin. 
olish odatining yo‘qligi 
Oldindan tanlov 
mahsulotlari 
Tanlash 
jarayonida 
xaridor  iste’mol  to-
varlari  turli  xil  ko‘r-
satkichlar 
bo‘yicha 
bir-biri  bilan  taqqos-
laydi: texnik va foyda-
lanish 
xususiyatlari, 
narxlari, 
sotishdan 
oldin 
va 
sotishdan 
keyingi 
xizmat 
darajasi va boshqalar. 
Ushbu 
turdagi 
mahsulotni 
sotishda  Internet  juda  sa-
marali,  chunki  u      mahsulot 
haqida  maksimal  ma’lumotni 
taqdim 
etish, 
turli 
xil 
xususiyatlarning 
qiyosiy 
tahlilini 
o‘tkazish, 
arzon 
narxga ega. 
Maxsus tovarlar 
Mijozlarning 
katta 
guruhlari  qo‘shimcha 
kuch sarflashga tayyor 
bo‘lgan 
noyob 
xususiyatlarga 
yoki 
markalarga 
ega 
iste’mol tovarlari 
Ushbu 
turdagi 
mahsulotni 
sotishda 
Internet 
juda 
samarali.  Bundan  tashqari,  u 
uzini 
global 
miqyosda 
mavjudligi  sababli  bozorni 
sezilarli 
darajada 
kengay-
tirishga imkon beradi 
 
 
 
Passiv tovarlar 
 
Xaridor  iste’mol  qi-
ladigan  tovarlar,  ular-
ning mavjudligini bili-
shi  yoki  bilmasligidan 
qat’I nazar, sotib olish 
haqida o‘ylamaydi 
 
Reklama  vositasi  va  yuqori 
ma’lumot  bilan  to‘yinganlik 
vositasi  sifatida  Internetning 
arzonligi  tufayli  ushbu  turdagi 
tovarlarni  oldinga  siljishda 
samarali  foydalanish  mumkin. 
Ammo  shuni  unutmaslik  ke-
rakki, 
bunday 
tovarlarni 
sotish,  shu  jumladan,  Internet 
orqali,  katta  marketing  hara-
katlari talab etiladi. 

---

229 
2.  Elektron  savdo  maydonchalari  asosida  o‘zaro  aloqalarni 
amalga  oshirish.  Asosiy  cheklash  -  birja  orqali  taklif  qilinadigan 
tovarlarni  standartlashtirish,  kontragentlarning  o‘zaro  munosaba-
tlari bo‘yicha barcha protseduralarni avtomatlashtirish zarurati.