1. О‘zbekiston Markaziy Osiyoning о‘rta va shimoliy qismida joylashgan

 

 

 

---

Dunyodagi maydoni bo‘yicha eng yirik davlatlar 

 

Davlatlar 

Maydoni, mln 

kv.km 

Maydoni bo`yicha 

dunyodagi salmog`i. % 

da 

Rossiya 

17,1 

 

12,7 

 

Kanada 

10,0 

7.4 

Xitoy 

9.6 

7.2 

Aqsh 

9.6 

7.2 

Braziliya 

8.5 

7.2 

Avstraliya 

7.7 

5.7 

Hindiston 

3.3 

2.5 

Argentina 

2.8 

2.1 

Qozog`iston 

2.7 

2.0 

Sudan 

2.5 

1.9 

 

Shuningdek dunyoning maydoni bo‘yicha eng kichik, mitti-davlatlari 

mavjud bo‘lib, ular G‘arbiy Evropada joylashgan, Аndorra, 

Lixtensheyn, San-Marino, Monako, Vatikan davlatlari (bulardan eng 

kichik davlat Vatikan - 0,44 km.kv), Karib dengizi orollarida Grenada, 

Barbados, Аntigua davlatlari va boshqalar kiradi. Dunyo aholisi soni 

---

bo‘yicha ham dunyo mamlakatlari guruhlanadi va guruhlanish har 

doim o‘zgarib turadi. 

 

3. Аholining jinsiy tarkibida erkaklar va ayollar miqdori o‘zaro 

mutanosib, ya‘ni teng (50-50). Bu tenglik ma‘lum bir yosh 

guruhlarigacha saqlanib qolinadi, so‘ngra 50-55 yoshlardan boshlab 

jinsiy tarkibda 120 ayollarning ustunligi kuzatiladi. Аholining jinsiy 

tarkibida ko‘p yillarda ayollarning erkaklarga nisbatan ulushi ort iq 

bo‘lganligi kuzatiladi, ammo oxirgi yillarda bu nomutanosiblik 

tenglashib bormoqda. Olimlarning fikricha paleolit davrida ikkita: 

g‘arbiy va sharqiy irq paydo bo‘lgan. Keyinchalik bu irqlar er shari 

bo‘ylab tarqalib, aralashib, yangi zamonaviy irqlar paydo bo‘ldi. Irq-

bu kishilarning tarixiy tarkib topgan yirik hududiy guruhlaridir. Irqlar 

kelib chiqishiga ko‘ra bir bo‘lib, faqat ba‘zi bir tashqi fiziologik 

belgilariga- sochining shakli va rangi, tanasining rangi, ko‘zlarining 

shakli, yuz suyaklarining o‘lchamlari va ayrim xususiyatlari, burun, 

lab tuzilishiga ko‘ra farq qiladi. Bu irqlar nasldan-naslga o‘tadi. Irqiy 

belgilar odam zoti paydo bo‘lganidan keyin yashash sharoitidagi 

tafovutlar ta‘sirida vujudga kelgan. Odamlarning anatomik va 

fiziologik hamda ruhiy xususiyatlarida irqiy farqlar yo‘q. Irqiy 

tafovutlar jamiyat taraqqiyotiga ta‘sir etmaydi. Yer shari aholisi 

uchta asosiy irqqa bo‘linadi. Bular yevropyeid, mongolid va nyegr-

---

avstraloid irqlari. Yirik irqlar o‘z navbatida mayda irqlarga ham 

ajraladi.