Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

9-mavzu: Korxona qudratini boshqarish 

---

597 

 

 

XAYDOVChINING O’RINDIG’IDA 

 

Bitta  Ford....  Bir  jamoa....  Bir  dastur....  Yagona  maqsad.  O’n  minglab  Ford 

ishchilari  bu  so’zlarni  doimo  o’zlari  bilan  olib  yuradilar.  Nimaga?  Bu  so’zlar 

kompaniya  prezidenti  Alan  Mulallining  Fordning  kelajagi  to’g’risidagi  tasavvurini 

ifodalaydi.  Bu  maqsadga  erishish  uchun  esa  kompaniyaning  strukturasiga  e’tibor 

qaratish zarurdir. 

 

2006-yili  Ford  kompaniyasi  uzoq  muddat  muvaffaqiyatli  hamkorlik  qilgan 

Boing  kompaniyasi  bilan  hamkorligini  to’xtatdi.  Jiddiy  muammolarga  duch 

kelayotgan  Ford  kompaniyasi  o’ziga  o’xshagan  boshqa  kompaniya  bilan  hamkorlik 

qilishga muxtoj edi. Jahon bozoridagi kuchli raqobat va mahsulotni rivojlantirishdagi 

kamchiliklar  kabi  muammolar  o’rtasida  qolgan  Ford  kompaniyasining  moliyaviy 

ahvoli yomonlashayotgan edi. Ford oilasi a’zosi Bill Ford Alan Mulallini prezidentlik 

mansabiga  qo’yayotganida  “uning  jamoani  shakllantira  oluvchi  ko’nikmalari 

ishchilarni o’zlariga kelishiga unday olishiga ishongan edi”. 

 

Mulallining  birinchi  ishi  darxol  Boing  bilan  aloqalarni  uzish  bo’ldi,  chunki  u 

Boing  yordam  ko’plab  strategiyalarni  o’zi  qo’llay  olishiga  ishonar  edi.  Garchi  u 

Fordning  raqobatbardosh  emasligi  va  foydaga  chiqmaganligi  kabi  muammolarini 

anglab  tursa-da,  u  kompaniyani  jahon  bozoriga  qaytarish  uchun  unda  yirik 

o’zgarishlarni  amalga  oshirish  uchun  barcha  qiyinchiliklarga  tayyor  edi.U  o’z 

dasturini 2006-yil yanvar oyida ishlab chiqqan edi, 2006-yil sentyabr oyida prezident 

bo’lganidan  so’ng  u  o’z  dasturini  amalga  oshirishni  boshladi.  Bu  keng  ishlab 

chiqilgan  dastur  asosiy  o’zgarishlarga  uchrashi  kerak  bo’lgan  yetti  sohani  qamrab 

oladi: kuchli yetakchilik, mijozlarga e’tibor qaratish, kuchli brend, kuchli innovatsion 

mahsulotlar,  yuqori  sifat,  aniq  narxlar,  raqobatbardosh  harajatlar.  Bundan  tashqari, 

Mulalli  4  ta  asosiy  prioritetni  aniqlab  berdi:  (1)  Joriy  talab  va  o’zgarayotgan 

modellarni inobatga olib, kompaniyani foydaga olib chiqish uchun restrukturizatsiya 

qilish;  (2)  mijozlar  xohlayotgan  mahsulotlarni  ishlab  chiqish  va  rivojlantirish, 

komplekslikni kamaytirish va sifatni oshirish; (3) bu  ishlarni  amalga oshirish uchun 

moliyaviy  yordam  olish  va  kompaniya  balansini  yaxshilash;  (4)  barcha  hamkorlar 

bilan  hisob-kitob  orqali  hamkorlik  qilish.  Mazkur  dasturga  qo’shimcha  ravishda, 

Mulalli  Fordning  barcha  resurslarini  harakatga  keltirish  uchun  One  Ford  strategik 

harakatini ishlab chiqdi. Mulalli buni quyidagicha izohladi: “Biz juda ham shavqatsiz 

raqobat dunyosida o’z faoliyatimizni olib boramiz. Iqtisodiy o’sishga erishish uchun 

esa  biz  inson  resurslarini  maksimum  ravishda  ishlatishimiz  va  iqtisodiyot 

masshtabining  har  bir  imkoniyatidan  foydalana  olishimiz  kerak.  Ya’ni  biz  butun 

dunyoda  bir  jamoa  bo’lib  bir  maqsad  sari  intilishimiz  kerak.  Aynan  shu  bizga 

iqtisodiy  o’sishni  beradi”  Oxirgi  bir  necha  yil  davomida  Ford  aynan  mana  shu 

printsiplarga amal qilib kelmoqda.. 

 

Mulallining  Ford  haqidagi  tasavvurlari  2010  yil  Detroitdagi  avtoshuoda 

o’zining  cho’qqisiga  chiqdi.  Bu  shouda  u  Ford  kompaniyasini  jahon  bozoriga 

qaytaruvchi mashinani ommaga taqdim qildi. The Focus deb nomlangan bu mashina 

global  mashina  ekanligini  isbotladi  –  u  dunyoning  har  bir  burchagidagi 

foydalanuvchining ehtiyojlarini qondirar edi. Mulalli shunday dedi: “Agar biz jahon 

---

598 

 

darajasidagi mashinalar ishlab chiqarmoqchi bo’lsak, biz One Ford ni yaratish uchun 

butun dunyodagi resurslarimizni aktivlashtirishimizga to’g’ri keladi”. U yana shunga 

umid  bildirdiki,  bu  mashina  Fordning  keyingi  avlod  mashinalari  uchun  asos 

vazifasini o’taydi.