Феноменал хотира: хотирани мустаҳкамлашнинг 70 усули / тузувчи ва нашрга тайёрловчи Суннат

КУМУлятИВ тАКРОРлАШ УСУлИ
Биз эслаб қолиш жараёнида такрорлаш 
самарали усул эканлигини олдин ҳам таъкид-
лаган эдик. Биргина шу усулни қўллаб кўп 
нарсаларни эслаб қолиш мумкин. Аммо ун-
дан тартибли ва аста-секинлик билан фойда-
ланиш керак.
Масалан: сиз достонни ёки театр 
пьесасининг бир парчасини ёдлашни 
хоҳлаяпсиз. Бунинг учун сиз қуйидаги 
тарзда иш тутишингиз керак.
Ҳар куни 5 ёки 10 шеърий қаторни ёд-
ланг (ўзингизнинг шеърларни ўзлаштириш-
га бўлган қобилиятингиздан келиб чиқиб) ва 
олдинги куни ёдлаганингизни такрорланг. 
Шундан сўнг 100 мисрани ёддан биладиган 
бўласиз. Шу вақтдан бошлаб 10 қатор ёдлаш 
билан бирга икки кунда бир марта аввалги 
матнни 50 қатордан қайта ўқинг. Кейин 150 
қаторни қатъий эслаб қолганингиздан сўнг 
матнни 50 қатордан ҳар уч кунда бир марта-
дан қайта ўқинг ва ҳоказо. Бир неча ойдан 
сўнг сиз юзлаб қаторни ортиқча ҳаракатлар-
сиз эслаб қоладиган бўласиз. Асосий қийин-
чиликни аста-секинлик ва тартибга риоя қи-
лиш ташкил қилади. 
Такрорлаш усули мактаб фанла-
рини ўрганишда ўқувчилар томони-
дан, афсуски, нотўғри ишлатилади. 
Бунда кўпчилик ҳолатларда улар усул-
нинг «такрорлаш» қисминигина қўллайди-

---

155
лар ва унинг «кумуля-
тив» қисмини инкор 
этадилар. Улар қай-
сидир мавзуни бир 
кунгагина ёдлаб ола-
дилар, кейин мате-
риал такрорланмагач 
эсдан чиқиб кетади. 
Шунинг учун ўқувчи-
лар 
имтиҳонлардан 
аввал амалда ҳамма 
нарсани қайтадан эс-
лаб олишга мажбур-
дирлар. Агар ўқувчи доимий такрорлашни 
амалиётга киритса, материал хотирада тў-
лиқ сақланиб қолади. 
Кумулятив такрорлаш усулини тарихий 
саналарни эслаб қолиш учун (ҳар куни 2-3 
санани ёдланг) қўллаш мумкин. Кейинчалик 
биз саналарни эслаб қолишнинг