Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti fizika fakulteti



Download 1,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/29
Sana14.08.2021
Hajmi1,11 Mb.
#147700
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29
Bog'liq
yerga yaqinlashuvchi asteroidlar tadqiqoti

 

 

 



 

 

 

 

 

 


 



Kirish. 



 

Koinot  son-sanoqsiz  yulduzlar,  yulduz  sistemalari,  Sayyoralar  va  ularning 

yo‗ldoshlari, asteroidlar, kometalar va meteor jismlar, sayyoralararo, yulduzlararo 

va galaktikalararo muhitdan (gaz va chang, bulutlar va tumanliklar, kosmik nurlar, 

vodorod atomlarining gazlari va h.k.) tashkil topgan.  

Asteroidlar ya‘ni kichik sayyoralar (asteroid – yulduzsimon, yulduzga o‘xshash 

degan  ma‘noni  anglatadi)  asosan  Mars  va  Yupiter  sayyoralarining  orbitalari 

oralig‘ida harakatlanadi. Xuddi shu belbog‘da harakatlanuvchi, o‘lchami 1 km dan 

katta bo‘lgan 1 milliondan ortiq asteroidlardan 6 mingtasining orbitalari aniqlandi 

va ro‘yxatga kiritildi. Yer orbitasi atrofida ham asteroidlar harakatlanadi va vaqti-

vaqti  bilan  Yerga  yaqinlashib  turadi.  Tabiiyki,  asteroidlar  Yerga  yaqinlashganda 

Yer bilan to‘qnashish ehtimiliyati paydo bo‘ladi. Shu bois Dunyo astronomiyasida 

kichik  sayyoralarni  kuzatish  muhim  hisoblanadi.  Yer  bilan  to‘qnashish  xavfi 

bo‘lgan  asteroidlarni  (ularni  ―daydi  samo  jismlari‖  ham  deb  atashadi)  kuzatish 

bilan  Dunyoning  ko‘plab  observatoriyalari  shug‘ullanishadi.  BMT  ning  mavsus 

qaroriga  ko‘ra,  shu  kabi  kutilmagan  tashriflarning  oldini  olish  va  xavfni  bartaraf 

etish  maqsadida  ―kosmik  qo‘riqlash  xizmati‖  tashkil  etilgan.  Eng  katta  asteroid 

Tserera  bo‘lib,  uning  diametri  1000  km.  Kopchilik  asteroidlarning  diametri  5-10 

km atrofida bo‘ladi. 97% asteroidlarning Quyoshgacha o‘rtacha masofasi 2,17 dan 

3,65  gacha  astronomik  birliklar  oralig‘ida  bo‘ladi  va  asosan  doiraviy  orbitalarda 

harakatlanadi.  Ba‘zi  asteroidlaresa  Quyosh  atrofida  cho‘zinchoq  –  elliptik  orbita 

bo‘ylab  harakatlanadi  va  tabiiyki  Quyoshga  juda  yaqin  keladi.  Bunday  holda 

asteroidlar  Yerga  ham  yaqinlashib,  Yer  bilan  to‘qnashish  ehtimoliyati  paydo 

bo‘ladi.  Asteroidlar  Yerga  yaqinlashganda  qanday  fojia  yuz  berishi  mumkin? 

Umuman olganda, Yerga asteroidlardan ko‘ra hajmi ulardan ancha kichik bo‘lgan 

samoviy toshlar – meteoritlarning tushishi ko‘p kuzatilgan.  

Hozirda Yerga xavf soluvchi asteroidlardan 6000 dan ortig‘i aniqlangan bo‘lib, 

ulardan 743  tasining  o‘lchami  1  km  dan  ortiq.  BMT  ning  maxsus  qaroriga  ko‘ra 

asteroidlarning bu guruhiga ―xavf soluvchi asteroidlar‖ deb nom berildi. 



 




Download 1,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish