Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti “Biologiya” kafedrasi

ESHITISH SENSOR SISTEMASI.

  Eshitish organi chastotasi va davriyligi 

har  xil  bo‘ladigan  havo  tebranishlarini,  ya‘ni  tovushni  idrok  etadi.  Hamma 

tovushlarni  chastotasi  va  davriyligiga  qarab  musiqa  tovushlari  va  musiqiy 

bo‘lmagan tovushlarga ajratiladi. Musiqiy tovushlarga ma‘lum davriylik va chastota 

xosdir.  Normal  eshitadigan  inson  qulog‘I  10 000-20 000  G  tovush  to‘lqinlarini 

yaxshi  qabul  qiladi,  undan  baland  bo‘lsa  yoki  turli  shovqinlar  bo‘lsa,  hattoki, 

arzimas  shovqin  ham,  uzoq  ta‘sir  qilib  turadigan  bo‘lsa,  eshituv  apparatining 

o‘zigagina  emas,  balki  nerv  sistemasining  funksional  holatiga  ham  yomon  ta‘sir 

ko‘rsatadi va odamni eng qimmatli narsadan- oromdan mahrum qilib qo‘yadi.  

Masalan  :  to‘yxonani  ko‘z  oldingizga  keltiring.  Baland  tovushda  musiqa  yangrab 

turibdi,  yana  siz  suhbatdoshingizning  so‘zlarini  eshitish  uchun  unga  juda  yaqin 

o‘tiribsiz  va  u  sizning  qulog‘ingizga  ovozining  boricha  baland  tovush  chiqarib 

gapiryapti.  Bu  o‘z  navbatida  eshitish  analizatorlarida  zo‘riqishga  olib  keladi, 

tebranayotgan  tovush  to‘lqining  kuchi  10 000-20 000  G  emas  undan  ortib  ketadi, 

vastibulyar  analizatorda  qo‘zg‘alishlarning  ortib  ketishi  va  muvozanatning 

buzilishiga,  bosh  og‘rishiga,  hattoki  ko‘ngil  aynishiga  ham  olib  keladi. 

Tovushlarning  bunday  ta‘sir  qilishi  hattoki  tungi  uyquning  buzilishiga  ham  sabab 

bo‘ladi.