1 Мавзу: «Бозор инфратузилмаси иктисодиёти» фанининг предмети ва вазифалари

Moliyaviy  lizing  (finance  leasing)  -  mulkni  sotib  olib,  vaqtinchalik  egalik  qilishga 
hamda  davomiyligiga  ko‗ra,  undan  foydalanishning  to‗la  va  amortizatsiyasiga  yaqinlashuvchi 
muddatlarga  yoki  mulk  qiymatining  katta  qismiga  teng  bo‗lgan  bahoda  topshirish  bo‗yicha 
operatsiyani  o‗zida  mujassam  etadi.  Lizing  shartnomasi  amal  qilayotgan  muddat  mobaynida 
lizing beruvchi lizing to‗lovlari vositasida mulkning to‗la qiymatini o‗ziga qaytaribgina qolmay, 
balki bundan foyda ham oladi. Bunda lizing obyektiga xizmat ko‗rsatish hamda uni sug‗urtalash 
bilan bog‗liq barcha majburiyatlar lizing oluvchi zimmasiga yuklatiladi.  
Moliyaviy lizingda lizing shartnomasi quyidagi talablardan biriga javob berishi kerak: 

 
lizing  shartnomasi  muddati  lizing  obyektining  xizmat  muddatidan  80  foizdan  ortiq  bo‗ladi 
yoki  lizing  shartnomasi  muddati  tugagach,  lizing  obyektining  qoldiq  qiymati  uning 
boshlang‗ich qiymatining 20 foizidan kamni tashkil etadi; 

 
lizing  oluvchi  lizing  obyektini  qat‘iy  belgilangan  narxda  yoki  lizing  shartnomasi  muddati 
tugaganda aniqlanadigan narxda sotib olish huquqiga ega; 

 
lizing  shartnomasi  davridagi  to‗lovlarning  umumiy  summasi  lizing  obyekti  qiymatining  90 
foizidan ortiq bo‗ladi. 
Moliyaviy lizingni tavsiflovchi o‗ziga xos, asosiy belgilar quyidagilardan iborat: 

  munosabatlarning yangi subekti - mol-mulk sotuvchisining mavjudligi; 

---


 
lizing  beruvchi  mulkni  o‗zi  foydalanishi  uchun  emas,  balki  maxsus  lizingga  berish  uchun 
sotib oladi; 

  mol-mulkni  va  uning  sotuvchisini  mustaqil  aniqlash  va  tanlash  huquqi  lizing  oluvchida 
bo‗ladi; 

  mulk sotuvchisiga mulkni lizingga berish maqsadida sotib olinayotganligi ma‘lum qilinadi; 

  mulk bevosita lizing oluvchiga yetkazilib, unga foydalanish uchun topshiriladi; 

 
lizing  oluvchi  tomonidan  mulkning  sifati,  butligi,  kafolatli  ta‘mirlash  haqidagi  shikoyatlar 
bevosita mulk sotuvchisiga yo‗llanadi; 

  mulkni  foydalanishga  topshirish  bo‗yicha  oldi-berdi  dalolatnomasi  imzolangandan  keyin 
mulkning nobud bo‗lishi va shikastlanishi qaltisligi lizing oluvchining zimmasiga o‗tadi. 
Moliyaviy lizingning bir nechta o‗z nomlariga ega turlari mavjud. 
Klassik  moliyaviy  lizing  uch  tomonlama  munosabatlar  va  mulkning  to‗la  qiymati 
qoplanishi  bilan  xarakterlanadi.  Lizing  oluvchining  arizasiga  binoan  lizing  beruvchi  uskunani 
sotib olib, ijaraga berish asosida moliyaviy xarajatlarini qoplaydi va lizing to‗lovlari orqali foyda 
ko‗radi.