Microsoft Word ernest xeminguey chol va dengiz ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
35
бошқа гап эди. Ёинки, у ўзининг турган-битган савлатини бой бериб, қайиқ ичида ётганда эди, 
бунда ҳам ҳамма нарса бошқача, очиқ-ойдин бўла қоларди. Аммо биз ёнма-ён, бир-биримизга 
занжирбанд бўлиб сузиб кетяпмиз. Бор-э, менга нима, мени етаклаб кетаётган бўлса 
кетавермайдими. Унга шу маъқул бўлса, биз рози. Нафсиламрга, мен устомонлик ишлатибгина 
ундан устун чиқдим; баҳарҳол, у менга ҳеч қандай ёмонлик кўзлагани йўқ». 
Улар сузгандан сузиб боришар, чол ўқтин-ўқтин қўлини денгиз сувига чайқаб олар, 
каловланиб қолмасликка ҳаракат қилиб борарди. Тўп-тўп булутлар баландда имиллар, улардан 
ҳам юксакда укпар булутлар сузишар эди; чол, шамол туни билан эсиб чиқишини биларди. У 
ҳақиқатан ҳам, балиқни тушида эмас, ўнгида кўриб турганига амин бўлиш учун, дамба-дам унга 
қараб қўярди. Биринчи акула уни қувиб етгунча, бир соат чамаси вақт ўтди. 
Акула уни тасодифан қувиб етгани йўқ. Балиқ қонининг қорамтир булутлари аввал 
қуюқлашиб, кейин сув бўйлаб бутун бир чақирим чуқурликка ёйилиб ке-тиши биланоқ, у 
денгиз қаъридан бош кўтариб, ҳеч бир ҳадик билмасдан, ойнадай мовий денгиз сиртини шитоб 
билан тилиб, ёруғ дунёга сузиб чиққан эди. Кейин яна ортига қайтди, яна қон ҳидини туйди ва 
ниҳоят балиқ ҳам қайиқ қолдирган издан кетма-кет таъқиб эта бошлади. 
Гоҳида у изни йўқотиб қўярди. Бироқ, ёхуд яна изга тушиб олар, ёинки билинар-билинмас 
анқиб турган ис димоғига уриларди-да, янгидан тинимсиз таъ-қиб эта бошларди. Бу — 
денгизнинг энг учқур балиғи қанчалик тез суза билса, шунчалик тез суза олиш учун дунёга 
келган, мако жинсидан бўлган жуда ҳам йирик акула эди. Унинг коми дейилмаса, бутун 
сумбати билан мана мен деб турар эди. Усти худди қилич балиқники каби мовий, қорни кумуш 
ранг сирти силлиқ ва чиройли, ҳозир маҳкам қисиб олинган жаҳаннам дарвозасидай жағларини 
ҳисобга олмаганда, турган-битгани қилич балиққа ўхшарди. У чўққайиб чиққан тепа қаноти 
билан сувни енгил ёриб, денгиз юзидан тез сузиб келарди. Оғзининг маҳкам юмиб олинган қўш 
табақа лаблари ортида саккиз қатор бўлиб ўроқ тишлари тизилиб кетар эди. Улар кўпчилик 
акулаларнинг аксар қиррадор тишларига ўхшамас, балки йиртқич човути сингари қайрилган 
одам бармоқларини эслатарди. Узунлиги ҳам чолнинг бармоқларидан қолишмас, зийлари бўлса 
устарадай ўткир эди. Акула жамики денгиз балиқларини жиғилдонига уриш учун яратилган, 
бундан ҳатто бошқа ҳеч қандай душмандан тап тортмайдиган, бениҳоя эпчил, кучли ҳамда 
яхши муҳофаза қилинган балиқлар ҳам ҳоли эмас эди. Шу тобда у ўлжанинг яқинлигини сезиб, 
шошилар, шу сабабдан ҳам мовий тепа қаноти сувни шиддат билан тилик-лаб борарди. 
Чол акулани кўриши билан унинг ҳеч нарсадан қайтмаслигини, хоҳлаган номаъқулчилигини 
қилишини тушунди. У акуланинг яқинроқ келишини кутаркан, гарпунни шайлаб, арқоннинг 
охирини маҳкамлаб қўйди. Балиқни боғлаб олаётганида, унинг бир бўлагини кесиб 
ишлатганидан, арқон калта бўлиб қолган эди. 
Чолнинг боши ҳозир батамом тиниққан, ўзини ҳеч нарсадан умидвор тутмаса-да, ҳарқалай, 
қатъият билан белни маҳкам боғлаган эди. 
«Ҳамма иш хамирдан қил сугургандай бораётган эдики, охиригача шундай давом этиши 
мумкин эмасди ҳам»,— деб ўйларди у. 
Акуланинг яқинлаб келишидан кўзини узмай, чол азим балиққа назар ташлади. «Буларнинг 
бари, нафсиламрга, туш бўлиб қолса ҳам ёмон бўлмасди. Мен унинг ўзимга ҳужум қилишининг 
олдини ололмайман, аммо, балки, уни гумдон қилиш қўлимдан келар Dentuso
8
, —хаёлидан 
ўтказди у.— Падарингга минг лаънат!» 
Акула нақ қуйруқнинг ўзига яқинлашиб келиб, балиққа ташланиши билан чол унинг 
ўпқондек очилган оғзини ва фавқулодда дўлайган кўзларини кўрди, балиқ думидан сал юқорига 
санчилган тишларининг картиллаб, қисирлаганини эшитди. Акуланинг боши сувдан чиқиб 
турар, унинг кетидан кўп ўтмай елкаси ҳам кўриниб қолган эди. Чол акула жағлари улкан 
8
Акуланинг тишли бир тури (исп.). 

---

Эрнест Хемингуэй. Чол ва денгиз (қисса)