Matematika o’qitish metodikasidan laboratoriya mashg’ulotlari

Qo’llaniladigan  vositalar:  “Funksiya”,  “Funksiya  uzluksizligi”,  “Funksiya 

limiti”, “Hosila tushunchasi”ga oid kompyuter slaidlai; 

 

Foydalanilgan  texnologiyalar:  “Ko’rgazmali-illyustrativ”,  “Muammoli  ta’lim 

texnologiyalari”; 

 

Asosiy mazmuni 

 

Qo’yilgan  maqsadga  erishish  uchun  quyidagi  metodik  muammolarni  hal  etish 

lozim: 

1.

 

«Hosilaning qo’llanishi» metodining asosiy mazmunini aniqlash. 

2.

 

“Hosilaning  qo’llanilishi”  mavzusini    (metodini)  akademik  litsey  va  kasb-

hunar kollejlarida o’qitishning maqsad va vazifalarini aniqlash. 

3.

 

Ushbu  mavzuni  o’qitish  davomida  o’quvchilar  egallashlari  lozim  bo’lgan 

bilim, ko’nikma va malakalarni aniqlash. 

4.

 

Ushbu  mavzuni  o’qitish  davomida  egallanadigan  asosiy  va  qo’shimcha 

materiyallarning mazmunini va o’rganish darajasini aniqlashtirish. 

I.

 

Akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida “Hosila va uning tadbiqlari” 

mavzusini o’qitish asosiy vazifasi o’quvchilarni matematik analizning shu mavzuga oid 

asosiy tushunchalari bilan tanishtirish va o’quvchilarda DTS talablari asosida elementar 

funksiyalarni tekshira olish, hosila yordamida eng oddiy geometric, fizik masalalarni va 

boshqa amaliy-tadqiqot mazmunli masalalarni yechish ko’nikmalarini shakllantirishdan 

iborat. 

Matematik  analizning  ushbu  metodlarini  to’liq  tushunib  olmasdan  turib,  tabiiy 

fanlarda,  texnikada  va  ilmiy-ommabop  adabiyotlardagi  materiyallarning  mazmunini 

tushunib, anglab olishning imkoniyati yo’q. 

---

 

52 

Matematik  analiz  fanining  fundamental  metodi  bu  differensiyal  hisobdir.  Bu 

usulning  asosiy  g’oyasi  shundan  iborat,  agar  funksiya  aniqlangan  bo’lsa,  ko’rsatilgan 

nuqta asosida funksiya o’zgarishini tasniflash mumkin. 

II.

 

Hosila va uning tadbiqlarining mohiyatini anglab olgandan keyin, etibor 

mavzuni  o’qitishning  ta’limiy,  rivojlantiruvchi  va  tarbiyaviy  maqsadlariga  qaratilishi 

kerak bo’ldi: 

1.  O’quvchilarning  funksiya  haqidagi  bilimlarini  takrorlash,  umumlashtirish  va 

sistemalashtirish lozim.     

2. O’quvchilarni funksiyani tekshirishning yangi usuli bilan tanishtirish.       

3.  Funksiyani  tekshirishning  yangi  usulini  amaliy  masalalar  yechishga 

ko’llanilishini ko’rsatish.        

4.  O’quvchilarga  funksiyani  hosila  yordamida  tekshirish  –  tabiat  qonunlarini 

o’rganishda  qudratli  apparat,  vosita  ekanligini  tushuntirish  va  uning  amaliyotdagi 

tadbiqlarini ko’rsatish.  

5.  Ushbu  metodning  o’quvchilar  ilmiy  dunyoqarashini  shakllantirishdagi 

imkoniyatlarini aniqlash va ko’rsatish.     

Yuqorida  keltirilgan  maqsad  va  vazifalarga  erishish  mumkun,  buning  uchun  

pedagog (talaba) matematikadan o’quv dasturining zarur bo’limlarini va DTS talablarini 

mustaqil tahlil qilib chiqishi kerak.                    

III.  Matematikadan  akademik  litsey  va  kasb-hunar  kollejlari  darsliklari,  o’quv 

qo’llanmalarini o’rganib tahlil qilish quyidagi savollarga to’liq va to’g’ri javob berishga 

imkon beradi.