O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti alibekov u



Download 1,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet170/180
Sana08.08.2021
Hajmi1,21 Mb.
#142594
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   180
Bog'liq
etnologiya asoslari

Shamanstvo-shamanlik(tungus 
–  manchjuriyada  ruhoniy-―saman‖  so‘zidan)  –  ibtidoiy 
diniy  e‘tiqodlarning  shakllaridan  biri,  insonning  maxsus  shaxs  –  shomon(afsungar) 
tomonidan  amalga  oshiriladigan  alohida  marosi  harakatlari  yordamida  ruhlar  bilan  aloqa 
o‘rnatish  mumkinligiga  ishonishidir.  Bunda  maqsad  kasalliklarni  davolashda,  hayvon  va 
baliq  ovlashda,  narigi  dunyoda  eson-omon  sayr-sayoxat  uyushtirishda  va  shu  kabilarda 
ana  shu  ruhlarning  yordamiga  ishonishdir.  Shomonlik  Sibir  va  Shimol  xalqlarida  keng 
tarqalgan. Eski jdunyodagi xalqlarda so‘nggi poleolit va neolit davrida, shuningdek mulkiy 
tabaqalangan  jamiyatning  vujudga  kelish  davrida  uchraydi(arxeologiya  ma‘lumotlari  va 
qadimgi yozuv yodgorliklari ana shundan dalolat beradi). 
Ekzogamiya(
yunoncha  ―tashqi,  tashqari  nikoh‖)  ma‘nosini  bildirib,  urug‘ning  muhim 
belgisidir.  Ekzogamiya  printsipiga  so‘zsiz  rioya  qilinishi  urug‘  naslining  tozalanishi,  irsiy 
barqarorlikni ta‘minlash xo‘jalik va oilaviy nikoh hayotida muhim rol o‘ynagan. 
Elat  (xalq 
–  norodnosti)  –  yagona  hudud,  til  madaniyat,  xo‘jalik  hayoti  va  turmush 
miqyosida  qabilaviy  munosabatlarning  buzulishi  natijasida  yuzaga  kelgan  kishilar  uyush 
masi.  Elat  ijtimoiy  umumiylik  shakllaridan  biri  hisoblanadi,tarixan  urug‘  qabila 
birlashmalaridan 
kelib  chiqadi  va  ulardan  muayyan  majmua  bo‘lib  ajraladi.  Agar  urug‘ 


- 120 - 
 
qabilachilik  xususiyatlari  ularning  qon-
qarindoshlik  aloqalarining  mohiyatli  belgisi  bo‘lsa, 
bunda  millat  uchun  rivojlangan  iqtisodiy  makon  xosdir.  Ijtimoiy-iqtisodiy  jihatdan  elatga 
avvalo  quldorlik  va  feodalizm  xosdir,  shu  bilan  birga  u  biror  shakldagi  milliy  davlatchilik 
tuzilmasini  barpo  etadi.  Lekin  elat  ijtimoiy  rivojlanishining    keyingi  bosqichlarida  ham 
mavjud bo‘ladi, chunki bir qator sabablarga ko‘ra u millat bo‘lib shakllana olmaydi. 
Elat-  tarixiy  birligi  tabaqalangan  jamiyatning  barcha  davrlarda  Er  yuzining  turli 
mintaqalarida boshqa etnik birliklar bilan bir qatorda mavjud bo‘lib kelgan. Shuni hisobga 
olish kerakki, ―elat‖ va ―millat‖ atamalarining ayni bir vaqtda mavjud bo‘lishi yana bir-birini 
to‘ldirib borishi haqida tasavvur beradi. 
Adabiyotlarda 
“etnik  guruh”  atamasi  ham  uchraydi,  uni  ba‘zan  etnik  guruhning 
qandaydir  bir  o‘tish  shakli  deb  qarashadi.  Ko‘pincha  bu  atama  tarix  maydonidan  tushib 
ketgan birliklarni tariflash uch
un qo‘llanadi. 
Umumiy  ilmiy  atamalarning  katta  guruhi  etnografiya  tomonidan  etnik  tarixga,  jahon 
madaniyati  tarixi  muammolariga  nisbatan  ishlatiladi  Ulardan  ko‘plari  biologiya, 
sotsiologiyadan olingan. 
Hozirgi  zamon  siyosiy  matbuotidan  etnografik  adabiyotga 

Download 1,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   180




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish