O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti alibekov u

Qabila  kengashi  (sovet  plemen  ili  plemennoy  sovet)- 
xo‘jalik  ishlarini  yoki  urug‘lararo 
munosabatlarni  hal  qilish  va  qabila  uchun  oqsoqollarining  vaziyat  talabi  bilan  bshlib 
turadigan  yihilishlar
i, shuningdek favqulodda sabablar (urush,  ko‘chish, tabiiy ofat va shu 
kabilar) bo‘yicha qabilaning barcha ijtimoiy huquqli  barcha a‘zolarining umumiy yig‘ilishi. 

---

- 123 - 
 
Qariya (starets) 
– urug‘dagi katta avlodning hurmatli vakili, urug‘ an‘analarini saqlovchi 
va uni talqin etuvchi. Oqsoqol (stareyshina)- 
urug‘ning saylab qo‘yiladigan boshlig‘i bo‘lib, 
ko‘pincha  diniy  va  dunyoviy  vazifalarni  birga  qo‘shib  olib  borgan.  Oqsoqol    urug‘ 
an‘analariva  urf-odatlariga  qat‘iy  rioya  etilishini  kuzatib  boradi,  uruh  va  qabilalarning 
manfaatlarini himoya qiladi.  
Yo’lboshchi (vojd)  - qabiladagi yoki qabilalar ittifoqidagi saylab qo‘yiladigan oliy shaxs. 
Qabila yo‘lboshchisining vazifasi – xo‘jalik ishlariga rahbarlik qilish, urug‘lar o‘rtasida kelib 
chiqadigan  nizo  va  kelishmovchiliklarni  bartaraf  etish,  tashqarida  qabila  manfaatlarini 
himoya etish, harbiy ishga rahbarldik qilishdir. Odatda harbiy demokratiya davrida  qabila 
yo‘lboshchisining  dunyoviy  va  harbiy  vazifalari  saylab  qo‘yilgan  ikkita  teng  huquqli 
yo‘lboshchi  o‘rtasida  taqsimlangan.  Shuni  yana  bir  karra  ta‘kidlash  kerakki,  yo‘lboshchi 
dunyoviy  hokimiyatga,  oqsoqol  esa  ham    dunyoviy,  ham  diniy  hokimiyatga  boshchilik 
qilgan,  bu  hech  bo‘lmaganda  urug‘  jamoasida  kohinlar  yoki  shamanlarining  alohida 
tabaqasi  paydo  bo‘lmaguncha  davom  etgan.  Ba‘zan  ibtidoiy  jamiyat  oldingi  jamiyatda 
yo‘lboshchilar qabila xususiyatini urug‘chilik xususiyatlari bilan uzviy bog‘lab ish ko‘rganlar. 
Zero, qabila ittifoqlari tarkibida urug‘chilik munosabatlarining an‘anaviy ta‘siri parallel holda 
yashovchi hodisadir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

- 124 -