Alisher Navoiyning avtobiografik g’azallari

Mavzuning  o’rganilganlik  darajasi.  Navoiy  lirikasini  o’rganish  shoir 

yashagan  davrdayoq  boshlangan.  Bir  necha  yillar  davomida  shoirning  lirik  va 

epik  merosi  tadqiq  va  tahlil  etib  kelingan.  Bu  ishlar,  ayniqsa,  XX  asrda  ancha 

rivojlantirilgan. Ammo mustaqillik qo’lga kiritilgach, shoir ijodini tom ma’noda 

puxta  tadqiq  etish  ishlari  jadallashdi.  Ayniqsa,  shoir  ijodi,  xususan,  lirikasida 

qo’llanilgan ramz va timsollar, rang va raqam ramzlari, an’anaviy obrazlar, turli 

tushunchalarni  anglatuvchi  so’zlar  kabi  masalalar  adabiyotshunoslar  hamda 

tilshunos  olimlarimiz  tomonidan  puxta  o’rganilmoqda,  tadqiq  va  talhlil 

qilinmoqda

1

.  

Mavjud  tadqiqotlarga  tayangan  holda  “Alisher  Navoiyning  avtobiografik 

g’azallari”  mavzusida  bitiruv  malakaviy  ishi  tayyorlashga  harakat  qildik. 

Shuningdek, mavzuni yoritishda Navoiyning ruboiy, qit’a singari kichik janrdagi 

asarlari, “Xamsa” asarlarini bo’yicha yaratilgan tadqiqotlardan ham foydalandik. 

      Bitiruv  malakaviy  ishining  maqsad  va  vazifalari.    Bitiruv  malakaviy 

ishining  asosiy  maqsadi    Alisher  Navoiyning  avtobiografik  g’azallari,  ularda 

                                                

1

 Qarang: Ibrohim Haqqul. Navoiyga qaytish. Toshkent, 2008;   Jumayeva S. O’zbek mumtoz 

she’riyatida  raqam  ramzlari  va  ularning  ma’no  talqini.  Fil.fanlari.  nomz.disser.  avtoref. 

Toshkent,  2006;  O’sha  muallif.  Vaqt  nafasdir,  dam  bu  damdir  //  O’zbek  tili  va  adabiyoti. 

Toshkent,  2008.  1-son;      O’tanova  S.  Alisher  Navoiy  g’azaliyotida  rang  simvolikasi. 

Fil.fanlari. nomz.disser. avtoref. Toshkent, 2007.  

---

5 

 

ilgari  surilgan  qarashlar,  g’oyalar,  obrazlar  tizimini  o’rganishdan  ibroatdir. 

Mazkur  maqsadga  erishishda  shoir  ijodining  g’oyaviy-estetik  taraqqiyoti  va 

takomilida  muhim  o’rin  tutgan  avtobiografik  g’azallarining  o’rganilish  

masalasini diqqat  markazida tutib, quyidagi masalalarni hal qilishga urindik:  

   

 -  Navoiyning avtobiografik g’azallarini  tadqiq etish; 

    

 - Navoiyning avtobiografik g’azallarini tahlil qilish; 

   

 -  avtobiografik  g’azallardagi  navoiyshunos  olimlar  diqqatini  o’ziga 

tortgan jihatlarni tasnif qilish;    

-  navoiyshunoslikda  qo’lga  kiritilgan  yutuqlar  asosida  Navoiyning 

avtobiografik  g’azallari  o’rganlishini  ilmiy  mulohazalar  asosida  teran  tahlil 

qilish; 

- shoirning avtobiografik g’azallarini mavzular doirasiga ko’ra o’rganish.