Umumiy metallurgiyaga



Download 2,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/108
Sana06.08.2021
Hajmi2,03 Mb.
#139792
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   108
Bog'liq
1.UmumiyMetallurgiyagamajmua

Nazorat savollari 
1.  Metallarning umumiy xossalarini va ularning tabiatda qo‘llanilishi.  
2.  Foydali qazilma konlaridan qaysi konlarni  bilasiz  va ushbu konlardan qaysi 
metallar ajratib olinadi? 
3.  Ruda, mineral deganda nimani tushunasiz? 
 


11 
 
3-Мa’ruza. METALLURGIK ISHLAB CHIQARISHNING VAZIFASI. 
METALLURGIK JARAYONLARNING SINFLANISHI 
 
Reja:  
1.  Metallurgik ishlab chiqarishning vazifasi.  
2.  Metallurgik jarayonlarning sinflanishi 
 
Metallurgik  ishlab  chiqarishning  asosiy  yakuniy  vazifasi,  metallarni  toza 
metall  yoki  kimyoviy  birikma  ko‘rinishda,  qayta  ishlanayotgan  xomashyodan 
olishdir.  Amaliyotda  bu  vazifa  xomashyo  tarkibidagi  qimmatbaho  moddani  bo‘sh 
porodadan,  mahsus jarayon va usullarni qo‘llab, ajratib olish yo‘li bilan  yechiladi.  
Mahsus jarayonlar va usullar metallurgik jarayonlar deb nomlanadi. 
Murakkab  polimetallik  xomashyodan  yuqori  tozalikdagi  metallarni  olish 
uchun  bitta  metallurgik  jarayon  yoki  bitta  metallurgik  dastgohni  qo‘llash  yetarli 
emas. Bu  vazifani  yechish  uchun, ketma-ket bir  nechta jarayonlarni qo‘llab, qayta 
ishlanadigan  xomashyodan  komponentlarni  bosqichma-bosqich  bir  –  biridan, 
ajratib olish talab etiladi.  
Barcha  qo‘llaniladigan  metallurgik  jarayonlarning  kompleksi  (tayyorlovchi, 
yordamchi  va asosiy jarayonlar) uchastka, bo‘lim, tsex yoki  umumiy  korxonaning 
texnologik  sxemasini  shakllantiradi.  Masalan,  rangli  metallurgiyaning  barcha 
korxonalari ko‘p bosqichli texnologik sxemalar bilan tavsiflanadi.   
Metallurgik  jarayonlarning  asosida,  qayta  ishlanayotgan  xomashyoni  bir-
biridan  tarkibi  va  fizikaviy  xossalari  bo‘yicha  farqlanadigan,  ikki,  uch  ayrim 
holatlarda  undan  ko‘p  fazalardan  tashkil  topgan,  geterogen  sistemaga  o‘tqazish 
yotadi.  Hosil  bo‘lgan  fazalardan  bittasi,  ajratib  olinadigan  qimmatbaho  modda 
(metall)  bilan  boyitilishi  va  unsur  elementlar  bo‘yicha  kambag‘allashishi  lozim, 
qolgan  fazalar  esa  aksi  qimmatbaho  modda  bo‘yicha  kambag‘allashishadi.    Hosil 
bo‘ladigan  fazalarning  fizikaviy  hossalarini  (agregat  holati,  zichligi,  o‘zaro 
namlanuvchanligi,  uchuvchanligi  va  h.)  farqi,  komponentlarni  bir-biridan  sodda 
usullar bilan (tindirish, filtrlash va h.) ajratib olishni ta’minlashi kerak.  
Metallurgik 
ishlab 
chiqarishning 
amaliyotida 
quyidagi 
fazalar 
kombinatsiyasi keng tarqalgan: G+S; G+Q; S+S; S+Q; G+S+S; G+S+Q, bu yerda 
“G”, “S”, “Q” harflari bilan gaz, suyuq va qattiq fazalar belgilangan.    
G+S  va  G+Q    fazalarda    gaz,  suyuq  va  qattiq  fazalarning  zichliklari  farq 
qilishi  sababli,  ularni  bir  birida  oddiy  tindirish  usuli  bilan  ajratib  olish  mumkin. 
Agar  gazlrada  gaz  fazasida  qattiq  faza  juda  mayin  dispers  ko‘rinishda  bo‘lsa, 
tindirish  usuli  bilan  fazalarni  ajratib  olishi  juda  sekin  boradi,  bu  holda  mahsus 
usullardan fodylaniladi, masalan chang tutish. 
 S+S  fazalar  bir-biridan  tindirish  yoki  sentrifugirlash  (sentrifugirovanie) 
usulida ajratib olinishi mumkin. S+Q tizmi uchun, fazalarni bir-biridan ajratib olish 
uchun tindirish yoki filtrlash jarayonlarni qo‘llash mumkin. G+G fazalar kimyoviy 
texnologiya  usullaridan  foydalanib  ajratiladi,  Q+Q  fazalar  esa  boyitish  usullari 
bilan ajratib olinishi mumkin. 
 

Download 2,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   108




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish