Umumiy metallurgiyaga


Shteyn  olish  uchun  eritish



Download 2,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/108
Sana06.08.2021
Hajmi2,03 Mb.
#139792
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   108
Bog'liq
1.UmumiyMetallurgiyagamajmua

2.Shteyn  olish  uchun  eritish  ayrim  og’ir  rangli  metall  rudalarini  (mis, 
nikel) qayta ishlaganda, ajratib olinayotgan  metallni shteyn (sulfidlar aralashmasi) 
deb  nomlangan  yarim  tayyor  mahsulotga  o‘tkazish  uchun  ishlatiladi.  Shteyndan 
tashqari o‘zida rudaoksidlari va flyuslarni jamlagan shlak olinadi. 
Shteyn  olish  uchun  eritish  neytral,  oksidlab  –  qaytaruvchi,  oksidlovchi 
muhitdaolib  borish  mumkin.  Oksidlovchi  sharoitda  erish  jarayoni  olib  borilganda 
temir sulfidining bir qismi oksidlanishi natijasida va uni oksidlarini shlakka o‘tishi 
natijasida  ajratib  olinayotgan  metall  miqdori  ko‘p  bo‘lgan  shteyn  olinadi.  Bunday 
eritishni jamlovchi eritish ham deb atashadi. 
Mis ruda va boyitmalarini shteynga eritish qo‘yidagi sxema bo‘yicha boradi: 
(CuFeS
2
, FeS
2
, SiO
2
, CaO)+(SiO
2
, CaO)+(O
2
, N
2
)→ 
ruda yoki konsentrat       flyus           havo          
 
→ (Cu
2
S, FeS)+(FeO, SiO
2
, CaO)+(SO
2
, N
2

 
 
 
       shteyn              shlak                    gazlar   
3)  Qayta  ishlanayotgan  xom  ashyoni  elektrolizyorda  eritish  natijasida 
olinadigan  oksid  yoki  xlorid  eritmalariga  o‘zgarmas  tok  ta’sir  qilganda  hosil 
bo‘lgan erigan tuzlarni elektroliz qilish – elektrolitik eritish deyiladi. 
Eritmalarni elektroliz  qilish quyidagi sxema bo‘yicha boradi: 
eritmani elektrolitik dissosiasiyalash MeO(MeCI
2
)→Me
2+
+O
2-
(2CI); 
Katodli jarayon: Me
2+
 + 2e → Me 
Anodli jarayon: O
2-
 - 2e → O
2
↑  yoki 2Cl
-
 - 2e → Cl
2
↑ 
Natijada katodda suyuq yoki quyuq xolda metall, anodda esa gaz ajraladi. 
Erigan tuzlarni elektroliz qilish jarayoni deyarli hamma metallarni olish uchun 
qo‘llasa bo‘ladi, biroq bu usulning qimmatligi sababli, boshqa eritish usullari 
ishlatib bo‘lmaydigan paytda qo‘llaniladi. Eritmalarni elektroliz qilish usuli 
alyuminiy, magniy va boshqa engil va noyob metallarni olishda ishlatiladi. 
4. Qiyin qaytariladigan metallar olishda, metallarga singuvchanlik qobiliyati 
bor uglerodli qaytaruvchilar ishlatilganda, karbid Me
x
S hosil bo‘lish yuz beradigan 
jarayon metallotermik eritish deyiladi. Bir qator engil  va  noyob  metallar olishda 
metallotermik usuldan keng foydalaniladi. 


15 
 
5.  Reaksion  eritish  qayta  ishlanayotgan  xom  ashyo  tarkibida  bir  vaqtning 
o‘zida  sulfid  va  oksidlarning  o‘zaro  ta’siri  natijasida  metall  olishga  asoslangan: 
2MeO + MeS → 3Me + SO
2

Reaksiyali  eritish  usuli  bilan  mis  shteynlarini  konverterlash  jarayonida 
xomaki mis va qo‘rg’oshin olinadi. 

Download 2,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   108




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish