Халқаро инвестиция ҳуқуқи

кўриш бўйича судлов таркибини тузиш ҳақидаги таклифи маъқулланди ва
судлов таркибига инвестиция киритилган санада йигирма миллион АҚШ 
доллари эквивалентидан кам бўлмаган миқдорда инвестицияни амалга оширган 
жисмоний ёки юридик шахслар (кейинги ўринларда –йирик инвесторлар) ва 
давлат органлари ўртасида юзага келадиган инвестициявий низолар ҳамда 
рақобатга оид ишларни кўриш ваколати берилди. Унга кўра
инвестициявий 
низолар бўйича йирик инвесторларнинг, рақобатга оид ишлар бўйича 
тарафларнинг хоҳишига кўра, ушбу тоифадаги ишлар бевосита Судлов таркиби 
томонидан биринчи инстанция суди сифатида кўрилиши ва қолган 
инвестициявий низолар инвесторларнинг хоҳишига кўра, Қорақалпоғистон 
Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар суди томонидан биринчи 
инстанция суди сифатида кўрилиши мумкин. 
2. Чет эл мамлакатларида инвестиция хавфсизлиги кафолатларига 
тўхталадиган бўлсак Америка Қўшма Штатлари бу соҳада катта тажрибага эга.
Агар мамлакатимиздаги инвестиция қонунчилик фаолиятини АҚШ 
қонунчилигига солиштирадиган бўлсак, бир қанча ўшашликларни 
кўрамиз.Бунга мисол сифатида мамлакатда ҳам инвестиция фаолияти кенг 

---

қонунчилик кўринишида яъни бошқа муносабатларни тартибга соладиган 
қонунарда инвестиция муносабатига тегишли бўлган нормалрни киритиш 
орқали тартибга солинади.
АҚШ да инвестиция фаолиятини тартибга солишда “1940 йилдаги 
инвестиция компаниялари тўғрисидаги қонун” муҳим аҳамият касб этади. Бу 
қонун инвестиция компанияларининг ташкил этилиши, улар билан боғлиқ 
фаолиятни тартибга солувчи ва инвестиция компаниялари саноатининг 
меъёрларини белгилайдиган Конгресс актидир. 1940 йилдаги инвестиция 
компаниялари тўғрисидаги қонунчилик Қимматли қоғозлар ва биржа 
комиссияси (ҚБК) томонидан амалга оширилади ва тартибга солинади. Ушбу 
қонунчилик инвестиция компанияларининг масъулияти ва талабларини ва очиқ 
савдо фондлари, ёпиқ акционерлик жамғармалари ва инвестиция трестлари 
каби ҳар қандай оммавий савдо инвестиция маҳсулоти таклифларига 
қўйиладиган талабларни белгилайди.
Инвестиция 
хавфсизлиги 
кафолатларини 
таъминлашда 
АҚШ 
фаолиятининг фарқли жиҳати шундаки, инвестиция муносабатлари фақат 
биргина ташкилот томонидан эмас балки, бир неча ассоциялар орқали тартибга 
солинади. Буларга мисол тариқасида қуйидагиларни келтиришимиз мумкин: 
- Америкалик инвестиция кенгаши 
- Индивидуал инвесторларнинг Америка ассоцияси 
- Инвестиция компаниялари миллий ассоцияси 
Ўзбекистонда инвестиция фаолияти билан Ўзбекистон Республикаси 
инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги шуғулланади. 
Солиқ қонунчиигига тўхталсак АҚШ да ҳам солиқ муносабатлари 
резидент ва норезидент шаклида амалга оширилади. Инвесторлар учун солиқ 
имтиёзлари яратишда Ўзбекистон солиқ сиёсатидан бир мунча фарқ қилади. 
Бизда инвесторлар учун яратилаётган солиқ имтиёзлари асосан инвестиция 
ҳажмига боғлиқ бўлиб, бу имтиёзлар АҚШда давлатлар билан тузилган 
келишувлар ва шартномаларга боғлиқдир. 

---

Фойдаланилган адабиётлар рўйҳати 
1. 
MICA Convention, supra note.
2. 
INVESTMENT COMPANY ACT OF 1940
3. Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 26.12.2019 й., 
03/19/598/4221-сон. 
4. https://www.uzreport.news/society/2020-2022-yillarga-muljallangan-
investitsiya-dasturi-tasdi-landi 
5. Социальные инвестиции и социалные инвесторы// spravochnik/ru [Дата 
обрашения 01.12.2020 г.]